 De Turkse Marineleiding heeft "een voorstel ingediend bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, waarin staat dat Turkije een marinebasis moet vestigen in de Turkse Republiek Noord-Cyprus". Afgebeeld: Het Turkse marinefregat TCG Oruçreis. (Beeldbron: CC-BY-SA-3.0/Brian Burnell via Wikimedia Commons) |
De Turkse Marineleiding heeft "een voorstel ingediend bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken waarin staat dat Turkije een marinebasis moet vestigen in de Turkse Republiek Noord-Cyprus," aldus Yeni Safak, een Turks pro-Erdogan-dagblad dat onlangs het voorstel voor de basis heeft bekrachtigd in een artikel met de titel "Waarom Turkije een marinebasis moet vestigen op Noord-Cyprus".
"De basis zal de soevereiniteit van Noord-Cyprus beschermen, de rechten en belangen van Turkije in het oostelijke Middellandse Zeegebied faciliteren en versterken, en de bezetting van de energievelden op zee voorkomen en de invloed van Turkije in de vredesbesprekingen over Cyprus versterken".
De aanwezigheid van een marinebasis in Noord-Cyprus zou ook de zelfverklaarde "Turkse Republiek Noord-Cyprus" versterken, die alleen door Turkije wordt erkend. Cyprus is van strategisch belang: een marinebasis daar zou Turkije gemakkelijker toegang geven tot de internationale handelsroutes van het oostelijke Middellandse Zeegebied en meer controle over de enorme onderzeese energiebronnen rond Cyprus. In het verleden heeft Turkije buitenlandse schepen ervan weerhouden om naar deze bronnen te boren; in juni is Turkije begonnen met de eigen exploratie van gas en olie in de wateren bij het eiland.
Dit is niet de eerste keer dat Turkije zijn blik richt op de hulpbronnen van het gebied. In 2014 heeft Ankara surveillanceschepen en oorlogsschepen naar de exclusieve economische zone (EEZ) van Cyprus gestuurd om naar koolwaterstoffen te zoeken. Dit incident vond plaats vlak voordat de leiders van Griekenland, Cyprus en Egypte hun energiesamenwerking verdiepten en daarmee die met Turkije in de vrieskast plaatsten. Zodra het akkoord was ondertekend, hekelde de Cypriotische president Nicos Anastasiades "de provocerende acties van Turkije" en zei dat ze "niet alleen de vredesbesprekingen [tussen Grieks- en Turks-Cyprioten] in gevaar brengen... maar ook invloed hebben op de veiligheid in het oostelijke Middellandse Zeegebied.
Op dat moment waren onderhandelingen over de hereniging met behulp van de VN na een lange onderbreking weer hervat, maar als gevolg van de zoektocht van Turkije naar koolwaterstoffen in de EEZ opnieuw zonder succes geëindigd. Volgens een rapport van november 2014 in de Guardian:
"Het besluit van Turkije om vorige maand een onderzoeksschip naar de betwiste wateren te sturen heeft er niet alleen toe geleid dat de gesprekken werden afgebroken, maar heeft ook de ruzie over de boorrechten verergerd".
De mogelijkheid van een Turkse marinebasis belooft niet veel goeds voor de kansen op een hereniging van Cyprus, vooral na de mislukking van de vredesbesprekingen van juli 2017 tussen de Turks-Cypriotische leider Mustafa Akinci en de Cypriotische president Nicos Anastasiades. De besprekingen werden opgeschort toen "Turkije had geweigerd om afstand te doen van de interventierechten op Cyprus of de aanwezigheid van troepen op het eiland". Turkije heeft 30.000 soldaten gestationeerd op Cyprus, waarvan het noordelijke deel sinds 1974 illegaal bezet is.
Een andere factor mogelijk bijdraagt aan het verlangen van de Turkse marine naar een basis op Cyprus is Israël. Ankara's extreem stekelige betrekkingen met Jeruzalem terzijde, hebben Israël en Cyprus gewerkt aan een overeenkomst voor het samengaan van hun elektriciteitsnetwerken en om een pijpleiding aan te leggen om hun gasvelden te verbinden met het Europese vasteland. Hoewel zij een geschil hebben over de ontwikkelingsrechten van Aphrodite, een van deze gasvelden, investeren beiden in het bereiken van een oplossing die hun steeds vriendschappelijker wordende betrekkingen niet zal schaden.
De overwegingen van Erdogan zouden reden tot zorg moeten zijn voor de NAVO, waarvan Turkije verrassend genoeg nog steeds lid is, en de rest van het Westen. Zoals Lawrence A. Franklin onlangs schreef voor Gatestone:
"Als de Grieks-Turkse spanningen escaleren, kan ook de mogelijkheid van een nieuwe, slecht getimede militaire provocatie met hen escaleren. Het vermogen van de NAVO om te reageren op andere conflicten in het gebied kan worden aangetast, alsmede de eenheden van de luchtmacht en marine van de NAVO in beide landen. Bovendien zou een dergelijk conflict een nog grotere kans op Russische inmenging kunnen bieden."
Debalina Ghoshal, een onafhankelijke consultant, gespecialiseerd in nucleaire en raketkwesties, is gevestigd in India.