 Door problemen in veel gemeenten vertrekken Zweden naar andere gebieden met minder sociaaleconomische problemen. Tussen 2012 en 2018 verlieten 640 autochtone Zweden het stadje Filipstad en trokken 963 allochtonen de stad in. Jim Frölander, integratiemanager in de gemeente: "We ondergaan een verandering in de bevolkingssamenstelling... het is gewoon een feit". Afgebeeld: Filipstad, Zweden. (Bronafbeelding: iStock) |
De Zweden verhuizen. Door problemen in veel gemeenten vertrekken Zweden naar andere gebieden met minder sociaaleconomische problemen. De kwestie heeft onlangs de aandacht getrokken van de Zweedse media.
Neem bijvoorbeeld het kleine, pittoreske stadje Filipstad (10.000 inwoners). De Zweedse televisie maakte onlangs een documentaire over de stad, die zich zowel in een financiële als in een existentiële crisis bevindt. "We ondergaan een verandering in de bevolkingssamenstelling. Daar kun je van denken wat je wilt ... Maar het is gewoon een feit dat we dit doormaken en we moeten ermee omgaan", aldus Jim Frölander, integratiemanager in de gemeente Filipstad, in de documentaire. Tussen 2012 en 2018 verlieten 640 autochtone Zweden de stad en trokken 963 allochtonen de stad in. Degenen die vertrekken zijn actief op de arbeidsmarkt (20-64), wat betekent dat de belastinginkomsten van de gemeente teruglopen, wat de financiële crisis van de stad verergert.
De grootste instroom van immigranten kwam tijdens de migratiecrisis in 2015. Filipstad was volgens de documentaire een van de gemeentes die het hoogste aantal immigranten ontving per hoofd van de bevolking. Claes Hultgren, hoofd van de gemeente, schreef in het laatste financiële rapport van Filipstad:
"In Filipstad zijn er ongeveer 750 volwassenen uit Syrië, Somalië, Eritrea, Afghanistan en Irak .... In deze groep zijn werkloosheid en afhankelijkheid van bijstand zeer hoog, terwijl het opleidingsniveau zeer laag is. Deze groep loopt het risico definitief buitengesloten te worden, hetgeen de gemeentelijke economie al zwaar belast. "
Hultgren legde uit dat veel van de nieuwkomers niet over de kwalificaties beschikken om aan de arbeidsmarkt deel te kunnen nemen.
"Ze zijn misschien te oud en analfabeet, of hebben een zeer laag opleidingsniveau. We moeten accepteren dat er mensen zullen zijn die de steun van de samenleving nodig hebben voor hun levensonderhoud."
Volgens de documentaire is de werkloosheid onder de niet-westerse, in het buitenland geboren inwoners van de stad 80%, zelfs terwijl de stad kampt met een ernstig gebrek aan leraren en verpleegkundigen. In tien jaar tijd zijn de bijstand uitgaven van Filipstad met 200% gestegen - van 10 miljoen kronen (€ 900.000) in 2009 tot bijna 30 miljoen (€ 2,7 miljoen) in 2018. De projectie voor 2019 is 31 miljoen Zweedse kronen (€2,9 miljoen). Dit jaar heeft Filipstad simpelweg de 30 miljoen kronen niet kunnen begroten.
Filipstad is verre van de enige Zweedse gemeente die deze problemen ervaart.
Als gevolg van het opnemen van zoveel immigranten in een relatief korte tijdspanne van 2012-2017, met een piek door de migratiecrisis in 2015, kampen de gemeentes met hoge werkloosheid, een toename van kinderarmoede en stijgende bijstand uitgaven, aldus Frölander.
"Het wordt veel zichtbaarder in kleinere gemeentes. Daar kun je het probleem niet in een buitenwijk isoleren en vervolgens doen alsof "er niets aan de hand is", omdat de gehele samenleving beïnvloedt wordt en dat is wat er gaat gebeuren ook in de rest van Zweden. "
Frölander maakt duidelijk dat hij niet tegen immigratie is en denkt dat de immigranten 'goede mensen' zijn.
Volgens een rapport van de Zweedse Vereniging van Lokale Autoriteiten en Regio's (SKL) had een kwart van de gemeentes en één derde van de regio's een begrotingstekort in 2018, aldus de journalist Lotta Gröning onlangs in een opiniestuk in de Zweedse krant Expressen. Gemeenten worden verondersteld een extra 5 miljard kronen (€ 461 miljoen) per jaar te ontvangen gedurende drie jaar, maar Gröning schrijft dat dit bedrag lang niet genoeg is, aangezien 22 miljard kronen (€ 2,03 miljard) nog steeds "ontbreekt":
"Er is simpelweg niet genoeg geld voor scholen en gezondheidszorg - de kern van de sociaal-democratische verzorgingsstaat. De vluchtelingengolf heeft een enorme druk uitgeoefend, niet in het minst op arme gemeenten en nu nemen de kosten van sociale bijstand toe. Bovendien wordt de bevolking ouder en daar bovenop komt er een recessie aan...
"De kritiek op de regering komt niet alleen van lokale politici, maar ook van de voormalige sociaal-democratische partijleider Göran Persson, die waarschuwt voor de kwetsbare positie van de gemeentes. De voorzitter van de LO, Karl-Petter Thorwaldsson, ook lid van het partijbestuur, waarschuwt premier Stefan Löfven voor de crisis in de gemeentes en eist actie ... "
Zweden verlaten hun dorpen en steden ook om andere redenen, zoals door een gebrek aan veiligheid. Het vaak gemelde bendegeweld, mishandelingen, schietpartijen, bommen en autobrandstichtingen hebben hun tol geëist. Op 31 augustus publiceerde Aftonbladet een verhaal over Emma Zetterholm, die ervoor koos om Malmö met haar familie te verlaten na 18 jaar in de stad te hebben gewoond. "Ik hou nog steeds van Malmö, maar mijn familie en ik kunnen hier niet wonen", vertelde ze de krant. "Het geweld kwam steeds dichter bij mij, mijn familieleden, vrienden en collega's."
Zes jaar geleden verhuisde Zetterholm naar een idyllisch gebied met oude villa's. Maar alras was de nacht gevuld met autobrandstichtingen, schietpartijen en explosies. Een illegale nachtclub mocht zijn gang gaan en het bijbehorende lawaai - explosies en schietpartijen - ging de hele nacht door. Buren die klaagden werden bedreigd en er werden stenen bij hen door de ramen gegooid. Op een dag werd een man op klaarlichte dag vermoord, dicht bij een speeltuin vol mensen. In andere gevallen werden kinderen bijna geraakt door kogels die door ramen waren gegaan.
Zetterholm legt uit dat ze het gevoel had dat de situatie van haar familie bizar was, maar ze bleef proberen zichzelf ervan te overtuigen dat het niet zo gevaarlijk was. Ze zegt dat het "vreselijk" voelt om deel uit te maken van een trend waarbij "de goed opgeleide, blanke middenklasse problematische gebieden ontvlucht."
"Ik heb geprobeerd Malmö te verdedigen," zei ze, "maar na gelang de tijd verstrijkt en je merkt dat er geen verbetering komt zal je uiteindelijk je veerkracht verliezen". Ten minste tien families hebben het gebied nu verlaten, zei ze, velen voor andere gebieden in het zuiden van Zweden.
Veel Zweden verlaten hun steden, maar sommige hebben besloten het land helemaal te verlaten. Op 4 september vond een explosie plaats voor een appartementengebouw in Malmö. De ontploffing was te horen in een groot deel van de stad. Een Deense man in de buurt, Magne Juul, vertelde Kvällsposten dat hij na deze laatste bomaanslag overweegt om terug te keren naar Denemarken na 15 jaar in Malmö te hebben gewoond.
Voormalig minister van Arbeid Sven Otto Littorin, die nu in Dubai woont en werkt, schreef onlangs op zijn Facebook-pagina:
"Ik kan niet zeggen dat ik spijt heb van de beslissing om naar het buitenland te verhuizen. We kwamen naar een land met een van de laagste misdaadcijfers ter wereld ... De vraag is of men naar Zweden en terug durft of wil".
Littorin, in het verleden ook secretaris van de Gematigde Partij, schreef zijn post na het lezen over een Zweedse jongen die werd misbruikt, beroofd en wiens leven werd bedreigd door bendes, terwijl de Zweedse autoriteiten hem vertelden dit niet te melden aan de politie omdat dit de zaken 'erger' zou maken. "Dit was een van de walgelijkste teksten die ik in lange tijd heb gelezen", schreef de voormalige minister over het verhaal.
"Als ouder word je boos, wanhopig ... Het resultaat is dat degenen kunnen, en het zich kunnen veroorloven, verhuizen. Van Uppsala of Saltsjö Boo. Naar een rustiger deel van het land of het buitenland. Degenen die niet de dezelfde kansen hebben om te verhuizen blijven waar ze zijn. Het is verwoestend ... "
Zweden is echter, zoals gedocumenteerd door het Zweeds Bureau voor de Statistiek, een van de landen waar het hoogste percentage inwoners problemen ondervindt in de gebieden waar ze wonen. In 2017, aldus het Zweeds Bureau voor de Statistiek, ondervond "ongeveer 13 procent van de bevolking in Zweden problemen in hun eigen woongebieden met criminaliteit, geweld of vandalisme. Het is een van de hoogste percentages in Europa." Ter vergelijking: de andere Scandinavische landen hebben het laagste percentage van de bevolking die dergelijke problemen in hun eigen woonwijk ervaren. In Noorwegen ondervindt ongeveer 4% problemen met geweld, criminaliteit en vandalisme. De overeenkomstige verhoudingen voor Denemarken en Finland waren respectievelijk 8% en 6%.
Het is dan ook geen wonder dat veel Zweden ervoor kiezen om hun huizen te verlaten - hetzij op zoek naar Zweedse steden die beter functioneren of naar een helemaal ander land.