Sinds 2007 hebben Hamas en de Palestijnse Autoriteit (PA) aangekondigd om voor zeker vier jaar een "verzoening" overeen te willen komen om hun rivaliteit te beëindigen, die een jaar eerder begon toen Hamas de Palestijnse parlementsverkiezingen won. Deze week hebben onder auspiciën van de Egyptische autoriteiten de twee rivaliserende Palestijnse partijen een andere deal aangekondigd om hun meningsverschillen bij te leggen en een "nationale eenheid" te bereiken.
Het meest recente akkoord tussen Hamas en de PA vereist dat de islamistische beweging de schaduwregering zou ontmantelen die in de Gazastrook bekend staat als de Administratieve Commissie. Het was deze schaduwregering die aan PA-President Mahmoud Abbas gevraagd heeft om een aantal strafmaatregelen op te leggen aan de Palestijnen in de Gazastrook, inclusief het stoppen van de salarissen voor de ambtenaren, waardoor duizenden werknemers een vervroegde pensionering zouden ondergaan, en ook een stopzetting van de betalingen voor elektriciteit die geleverd wordt door Israël, en het reducerende van de medicamenten die geleverd worden aan de ziekenhuizen in de Gazastrook.
 Foto: President Mahmoud Abbas van de Palestijnse Autoriteit spreekt met de toenmalige Hamas-leider, Ismail Haniyeh, op 5 april 2007 in Gazastad. Sinds 2007 hebben Hamas en de Palestijnse Autoriteit ten minste vier "verzoenings"overeenkomsten aangekondigd ter beëindiging van hun rivaliteit. (Foto: Mohamed Alostaz/PPM via Getty Images) |
De door Egypte opgestelde "verzoenings"overeenkomst wordt door sommige Palestijnen beschreven als een "historische" deal en "positief" richting een einde aan de schisma's en de verdeeldheid onder de Palestijnen. Maar gezien de reacties van de Palestijnen, houdt de overeenkomst weinig beloftes in. Alleen enkele niet-sceptischen denken dat deze overeenkomst zal verschillen van alle eerdere en ook niet-geïmplementeerde overeenkomsten.
Abbas sancties lijken Hamas te hebben geraakt waar het pijn doet. Met een elektriciteitsvoorziening gedurende 3-4 uur per dag, en duizenden ambtenaren die hun salaris verloren, of werden gedwongen tot vervroegde uittreding, heeft Hamas de hitte gevoeld en voelde zich gedwongen om een oplossing te zoeken.
Een belegerde en geïsoleerde Hamas wendde zich tot Abbas' vijand nummer één, de voormalige sterke Fatah-man Mohamed Dahlan. In de afgelopen paar weken zijn verslagen opgedoken dat Hamas dichtbij het bereiken van een deal met Dahlan was, die hem zou doen terugkeren naar de Gazastrook als de "redder". Dahlan is gevestigd in de Verenigde Arabische Emiraten en geniet de politieke steun van een aantal belangrijke Arabische landen, zoals Egypte en Saoedi-Arabië. Hamas hoopte dat de terugkeer van Dahlan naar de Gazastrook ook middelen met zich mee zou brengen uit de Verenigde Arabische Emiraten, evenals een opheffing van de Egyptische blokkade - door de heropening van de grensovergang bij Rafah tussen de Gazastrook en Egypte.
Gealarmeerd door de schijnbare toenadering tussen Hamas en Dahlan, heeft Abbas onlangs bij de Egyptenaren aangedrongen op een hervatting van hun inspanningen als bemiddelaars tussen zijn Palestijnse Autoriteit en Hamas. Hij heeft ook een beroep gedaan op de Amerikanen en andere Westerse en ook Arabische landen om Egypte onder druk te zetten om zich te onthouden van steun aan een deal tussen Hamas en Dahlan. Dahlan is Abbas' nemesis, en een dodelijke bedreiging voor zijn bewind.
De afgelopen zes jaar heeft Abbas een meedogenloze campagne gevoerd tegen Dahlan, van wie hij vermoedde een samenzwering op te zetten om zijn regime omver te werpen en hem als PA-president op te volgen.
Abbas probeert niet alleen om zichzelf en zijn regime te redden, maar hij voorzag Hamas ook van een andere en broodnodige levenslijn. Hamas heeft goede redenen tevreden te zijn met het meest recente akkoord.
Volgens Palestijnse politieke analist Hasan Salim:
"Sinds 2006, toen Hamas overeengekomen was om deel te nemen aan de Palestijnse wetgevende verkiezingen, heeft President Abu Mazen (Abbas) opgehouden hen te voorzien van een levenslijn, zodat het een belangrijke speler zou kunnen worden in de Palestijnse politieke arena. Zelfs vocht hij ervoor, net als de andere Palestijnse politieke partijen, om Hamas te ontdoen van het label van terrorisme. Nu gooit de President een ander levenslijn naar Hamas uit door de ontmanteling van de Administratieve Commissie."
Salim, een politiek analist verbonden aan de Palestijnse Autoriteit, probeert Abbas aan de Palestijnen te verkopen als een leider die Hamas ziet als een legitieme Palestijnse politieke "partij", en die een integraal onderdeel van het Palestijnse politieke landschap kan zijn. Aldus zien wij dat Abbas bereid is om samen te gaan met de duivel - met andere woorden, de krachten te bundelen bij het legitimeren van Hamas - om zijn grote rivaal, Dahlan, uit de buurt van de Gazastrook te houden.
Terwijl het nog valt te bezien of Abbas en Hamas overeenstemming zullen bereiken over een mechanisme om hun overeenkomst te vertalen met feiten op de grond, is het zeker dat Hamas alleen staat in het profiteren van de door Egypte gesponsorde deal. Bijna geen Palestijn neemt de bewering serieus dat Abbas' belangrijkste doel is het omzetten van Hamas naar een legitieme Palestijnse politieke partij. Abbas blijft Hamas als de grote bedreiging zien voor zichzelf en zijn regime. Dat verklaart waarom zijn veiligheidstroepen de leden van Hamas blijven arresteren en lastigvallen op de Westelijke Jordaanoever. Hij weet heel goed dat Hamas nooit zijn droom zal opgeven om hem uit de macht te verwijderen en de controle uit te breiden tot op de Westelijke Jordaanoever.
Hieronder staan enkele feiten met betrekking tot de nieuwe overeenkomst van "verzoening" tussen Abbas en Hamas:
Hamas' besluit tot het ontmantelen van de schaduwregering betekent niet dat het van de controle over de Gazastrook zal afzien. De stap is slechts gericht op hoe de regering van de Palestijnse Autoriteit in Ramallah haar controle over bepaalde ministeries kan herstellen. Met andere woorden, Hamas wil Abbas' PA de financiering van onderwijs en gezondheidsdiensten laten hervatten in de Gazastrook, zoals het geval was tot een paar maanden geleden.
De overeenkomst verwijst niet naar de veiligheidscontrole door Hamas in de Gazastrook. Dit betekent dat Hamas en de gewapende vleugel, Ezaddin Al-Qassam, de belangrijkste "wetshandhavers" in de Gazastrook zullen blijven. Het idee dat Hamas de veiligheidstroepen van Abbas zouden laten terugkeren naar de Gazastrook is een pure illusie.
Er is geen vermelding in het akkoord over de politieke en ideologische agenda van Hamas. De overeenkomst vereist niet dat Hamas haar Handvest gaat opgeven, waarin wordt aangedrongen op de afschaffing van Israël. Evenmin vereist de overeenkomst van Hamas de wapens neer te leggen en het accepteren van Israëls bestaansrecht.
De overeenkomst pleit Hamas vrij van haar financiële verantwoordelijkheden tegenover de kiezers in de Gazastrook. De hervatting van de PA-fondsen aan de Palestijnen in de Gazastrook zal toelaten dat Hamas haar middelen en energieën weer zal omleiden naar het opbouwen van haar militaire vermogens ter voorbereiding van een oorlog met Israël. Hamas zal zich niet langer zorgen hoeven te maken over salarissen en elektriciteit en medische hulp geleverd aan de Palestijnen in de Gazastrook, omdat Abbas daarvoor zal zorgen.
De overeenkomst vergemakkelijkt de inspanningen van Hamas aan het project zelf als zijnde een wettige speler in de Palestijnse arena om internationale erkenning en medeleven te winnen. Hamas zal zichzelf nu in de markt kunnen zetten als een legitieme partner van Abbas met zijn door het Westen gefinancierde PA-regering.
Abbas had gehoopt dat zijn recente draconische sancties tegen de Gazastrook de Palestijnen in opstand zouden laten komen tegen de leiders van Hamas. Maar toen hij besefte dat hij niet eens dichter bij zijn doel zou komen, en dat Hamas over een vorm van partnerschap met Dahlan sprak, koos hij ervoor om de "verzoenings"kaart nogmaals te spelen, zoals hij ook maar liefst vier keer in het verleden gedaan heeft.
In plaats van Hamas uit de macht te verwijderen, versterkt Abbas slechts zijn islamitische vijanden, die hem maar aan de kaak blijven stellen als een "verrader" en een "marionet" in handen van Israël en de VS. Zelfs als de nieuwe overeenkomst wordt geïmplementeerd, zullen Hamas en de Palestijnse Autoriteit van Abbas elkaar naar de keel blijven vliegen. Als die twee ook maar iets gemeen hebben, dan is het dat ze beide ware vijanden van de Palestijnen zelf zijn. Die betalen nog steeds een zware prijs voor deze corrupte leiders, die alleen zorg hebben voor hun banen en bankrekeningen.
Bassam Tawil is een moslim gevestigd in het Midden-Oosten.