In Britse christelijke publicaties heeft men zich afgevraagd of we getuige zijn van het "uitsterven van het christendom in Egypte", waar de christelijke gelovigen hebben geleden onder vervolging en terroristische aanslagen door toedoen van islamitische fundamentalisten. Christelijke leiders lijken zich ook af te vragen of het christendom "binnen een generatie zal zijn uitgestorven" in het Verenigd Koninkrijk, waar religieuze mensen nu totale vrijheid van aanbidding en geloof genieten.
Vorig jaar begon de Church of England met het formuleren van een religieuze revolutie. Haar canonieke wetten vereisen dat de Britse kerken elke zondag hun diensten houden. Echter, de dramatische crisis van het christendom in het Verenigd Koninkrijk dwingt de Anglicaanse kerk tot het herschrijven van de regels, zodat ze die niet in lege en verlaten kerken hoeven te houden.
Een kwart van de Britse landelijke parochies heeft nu minder dan 10 leden aan gelovigen op de zondag. Er zijn geen kinderen meer in 25% van de gemeenschappen van de Church of England, zoals onlangs bleek uit de nieuwe cijfers. Gemiddeld woonden negen kinderen elke kerkdienst bij in alle Anglicaanse kerken in 2016. In het algemeen zijn de kerkgangers in het Verenigd Koninkrijk in slechts één jaar tijd met 34.000 mensen afgenomen.
"Moeten we ons zorgen maken dat Groot-Brittannië haar godsdienst verliest?", vroeg Daniel Finkelstein in de Times. Ja. Hij suggereert dat nationalisme kan komen in plaats daarvan. Maar wat als in plaats daarvan die plaats wordt ingenomen door een andere godsdienst? Het is niet nodig om oplettend te zijn om het belang te begrijpen van de culturele verbondenheid van een land. Als er geen massale immigratie zou zijn uit landen met waarden die antithetisch zijn aan het Westen, zou de ondergang van het christendom niet potentieel rampzalig zijn. Het zou gewoon uitgroeien tot een samenleving van athe?sten en secularisten. Europa ervaart nu echter een afdaling van deze grondslag die om twee redenen gekoppeld is aan elkaar: een massale ongecontroleerde immigratie in combinatie met een krimpend vertrouwen in haar eigen legitimiteit en overtuigingen. Er lijkt een schaamte over het westerse kolonialisme te liggen, maar er lijkt gedacht te worden aan wie de echte kolonisten zijn: de kruistochten waren een reactie op de moslim-kolonisatie in het christelijke Byzantijnse Rijk, Noord-Afrika, het Midden-Oosten, een groot deel van Oost-Europa, Noord-Cyprus en Spanje.
In Europa ondergaat de UK nu hetzelfde proces. Groot-Brittannië maakt dit mee door middel van "de grootste religieuze transitie sinds de Reformatie van de 16e eeuw", volgens Linda Woodhead, hoogleraar in de Sociologie van religie bij de Universiteit van Lancaster. In 2000 maakten de Anglicanen nog 30% uit van de bevolking. De helft daarvan is in slechts zeventien jaar verdwenen. Het aantal dat behoorde tot de Church of England daalde naar minder dan 15%, met inbegrip van slechts 3% van het Engelse jongeren in de leeftijden van 18-24. In de Spectator heeft Damian Thompson zich afgevraagd of "de Church of England stervende is". Kerkgang daalde ook in Schotland met 50%. Uit een ander verslag bleek dat meer dan de helft van de Britse bevolking helemaal geen religie heeft.
Volgens interne documenten van de Church of England, is het christendom stervend in Groot-Brittannië in een zodanig tempo dat de Anglicaanse gemeenten zich in de komende drie decennia opnieuw zullen halveren. Christenen in het Verenigd Koninkrijk liggen op koers om de minderheid te worden tegen het midden van de eeuw.
Wat Europa nu als zodanig definieert zijn de grenzen – niet fysiek maar cultureel. Zonder haar cultuur kan Europa niet worden onderscheiden van de rest van de wereld. En de pijler van deze cultuur is gebaseerd op joods-christelijke erfgoed en waarden. Journalist Melanie Phillips verklaarde dat de Church of England door te kiezen voor de trendy ideologische uitspattingen zoals gender-ideologie, nu cultureel "het zaad zaait van deze vernietiging". Het doel van al deze "inclusiviteit" is volgens Phillips feitelijk het "omverwerpen van de christelijke basis van het Westen".
Lord Carey, de voormalige aartsbisschop van Canterbury, heeft gezegd dat "politieke correctheid" de pest is en de ondermijning van christendom in het Verenigd Koninkrijk. "Ik kan me niet voorstellen dat een politicus bezorgd is of Groot-Brittannië een christelijk land moet blijven. Die terughoudendheid is een schandaal en een schande voor onze geschiedenis."
Volgens een nieuwe peiling zei 41% van de Britse millennials, geboren tussen 1980 en 2000, dat het Verenigd Koninkrijk "geen specifieke religieuze identiteit heeft". Net zoals de progressieve uitgever Prospect vroeg: "Als we niet langer een christelijk land zijn, wat zijn wij dan?" De voormalig aartsbisschop van Canterbury heeft gewaarschuwd dat het Verenigd Koninkrijk binnenkort onherkenbaar zal veranderen. Rowan Williams heeft gezegd dat het Verenigd Koninkrijk al "post-christelijk" is.
De existentiële crisis van de Church of England betreft niet alleen de derde christelijke congregatie in de wereld, die vertegenwoordigd wordt door de Anglicanen. De crisis gaat ook een van de bronnen worden van het verscheuren van het Britse landschap, zowel politiek als cultuur. Onlangs liet The Spectator "Het einde van het Britse Christendom" zien op de cover, waar een bejaarde dame wordt gezien als de enige trouwe in een kathedraal. "Er wordt vaak gezegd," ging het tijdschrift verder, "dat de kerkgemeenschappen in Groot-Brittannië slinken, maar dat komt niet echt dicht bij het uitdrukken van de ware omvang van de ramp waarmee het christendom in dit land nu wordt geconfronteerd. Als dat percentage van daling aanblijft houden, zal de missie van Sint Augustinus naar de Engelsen, tezamen met die van de Ierse heiligen en de Schotten, tot een einde komen in 2067".
De mate van de wegkwijning van de Church of England is zo alomvattend dat het Anglicanisme naar verwachting zal instorten "in de komende dertig jaar". Er zijn ook geruchten dat "de helft van Engelands Anglicaanse kathedralen kan worden gesloten".
Kardinaal Cormac Murphy-O'Connor zei onlangs dat het christendom in het Verenigd Koninkrijk "bijna is verslagen". Als de Church of England verdwijnt, zal er een totaal ander UK zijn. De Britse historicus Niall Ferguson heeft het "de sluipende islamisering van een decadent christendom" genoemd.
 De kathedraal van Lichfield, in het Engelse graafschap Staffordshire. (Bron: Wikimedia Commons/David Iliff. Licentie: CC-BY-SA 3.0) |
Giulio Meotti, cultureel redacteur voor Il Foglio, is een Italiaanse journalist en auteur.