 Een nieuwe VN-overeenkomst, die bijna alle lidstaten van plan zijn te ondertekenen in december, propageert het radicale idee dat migratie - om welke reden dan ook - iets is dat gepromoot, vergemakkelijkt en beschermd moet worden. Afgebeeld: migranten lopen door velden naar een kamp in het dorp Dobova, Slovenië op 26 oktober 2015. (Foto door Jeff J Mitchell / Getty Images) |
De Verenigde Naties maken van migratie een mensenrecht in een niet-bindende overeenkomst die bijna alle VN-lidstaten begin december bij een ceremonie in Marokko zullen ondertekenen.
De definitieve tekst van de overeenkomst, de Internationale Overeenkomst voor Veilige, Ordelijke en Reguliere Migratie, hoewel officieel niet bindend, "zet migratie stevig op de mondiale agenda. Het zal nog jarenlang een referentiepunt zijn en echte verandering teweegbrengen ... "aldus Jürg Lauber, de vertegenwoordiger van Zwitserland bij de VN - die de overeenkomst samen met de vertegenwoordiger van Mexico heeft opgesteld.
Uiteraard ironisch dat weinig landen zo'n beperkende voorwaarden voor toegang hebben als Zwitserland. Als iemand langer dan drie maanden wil blijven, is niet alleen een "verblijfsvergunning" vereist, maar: "ter beperking van immigratie uit niet-EU / EFTA-landen legt de Zwitserse overheid strenge beperkingen op aan het aantal jaarlijkse woon- en werkvergunningen verleend aan buitenlanders."
Deze moeilijk te verkrijgen verblijfstatus is, niet geheel onverwacht, een bron van inkomsten geworden, aangezien 'buitenlanders' een Zwitserse verblijfstatus kopen.
De VN-overeenkomst, aan de andere kant, merkt op:
"Vluchtelingen en migranten hebben recht op dezelfde universele mensenrechten en fundamentele vrijheden, die te allen tijde gerespecteerd, beschermd en nageleefd moeten worden." (Preambule, sectie 4)
Het kan niet genoeg benadrukt worden dat deze overeenkomst niet gaat over vluchtelingen die vervolging ontvluchten, of hun recht op bescherming onder internationaal recht. In plaats daarvan propageert de overeenkomst het radicale idee dat migratie - om welke reden dan ook - iets is dat gepromoot, vergemakkelijkt en beschermd moet worden. Bijna alle VN-lidstaten, met uitzondering van de Verenigde Staten, Oostenrijk, Australië, Kroatië, Hongarije en mogelijk ook Tsjechië en Polen, zullen naar verwachting tekenen.
De VN ontkennen dat migratie een mensenrecht wordt. "De vraag of dit een oneerlijke manier is om te beginnen met het promoten van een 'mensenrecht om te migreren' is niet correct. Het staat niet in de tekst, er is geen sinister project om dat te bewerkstelligen," zo stelde de speciale vertegenwoordiger van de VN voor internationale migratie, Louise Arbor, onlangs.
De VN hebben er geen belang bij om toe te geven dat de overeenkomst migratie als een mensenrecht bevordert; tot voor kort was er weinig discussie over. Meer debat kan het hele project in gevaar brengen. De formulering van de overeenkomst, zoals hieronder gedocumenteerd, laat echter weinig twijfel bestaan over het feit dat met de ondertekening van de overeenkomst migratie inderdaad een mensenrecht zal worden.
De overeenkomst is verdeeld in 23 doelstellingen waaraan de ondertekenende partijen blijkbaar willen werken. Doelstelling nummer drie, bijvoorbeeld, voorziet in de promotie en het mogelijk maken van migratie door middel van een aantal middelen. Ondertekenende staten verbinden zich ertoe om:
"Een gecentraliseerde en openbaar toegankelijke nationale website op te zetten met informatie over reguliere migratieopties specifiek voor een land, zoals immigratiewetten en -beleid, visumvereisten, aanvraagformaliteiten, vergoedingen en conversiecriteria, vereisten voor arbeidsvergunningen en professionele kwalificaties, beoordeling van referenties en equivalenties, opleidings- en studiemogelijkheden, en kosten voor levensonderhoud, om migranten zodoende geïnformeerd tot een beslissing te kunnen laten komen."
Staten moeten dus niet alleen hun grenzen openstellen voor de migranten van de wereld, maar moeten hen ook helpen hun toekomstige land te kiezen door uitgebreide informatie te verstrekken over elk land waarin zij zich willen vestigen.
Het serviceniveau dat wordt beoogd om meer migratie mogelijk te maken is ook hoog. Landen worden opgeroepen om:
"Toegankelijke informatiepunten langs relevante migratieroutes te openen waar migranten doorverwezen kunnen worden naar kind- en genderspecifieke ondersteuning, mogelijkheden te bieden om te communiceren met consulaire vertegenwoordigers van het land van herkomst en relevante informatie beschikbaar te stellen, waaronder over mensenrechten en fundamentele vrijheden, passende bescherming en bijstand, opties en trajecten voor reguliere migratie, en mogelijkheden voor terugkeer, in een taal die de betrokken persoon begrijpt. "
Zodra migranten zijn aangekomen op de door hen gekozen bestemming, verbinden de ondertekenende landen zich ertoe:
"Geef nieuw aangekomen migranten gerichte, kind- en genderspecifieke, toegankelijke en uitgebreide informatie, juridische richtlijnen over hun rechten en plichten, inclusief over de naleving van nationale en lokale wetgeving, het verkrijgen van werk- en verblijfsvergunningen, statusaanpassingen, registratie bij autoriteiten, toegang tot de rechter om klachten in te dienen over schendingen van rechten, evenals toegang tot basisdiensten."
Migranten zijn, klaarblijkelijk, burgers van een nieuwe wereld, waarin alle landen bijstand moeten bieden aan iedereen die er om welke reden dan ook voor heeft gekozen om te reizen en er te verhuizen. Grenzen kunnen in theorie bestaan, maar de VN - die bijna alle regeringen van de wereld omvat - werkt er hard aan om ze in de praktijk te laten verdwijnen.
Migranten moeten volgens de overeenkomst ook "bevoegd zijn om volledige inclusie en sociale samenhang te realiseren" in hun nieuwe landen (doelstelling 16). Dit betekent onder andere dat landen:
"Wederzijds respect dienen te bevorderen voor de culturen, tradities en gewoonten van gemeenschappen van bestemming en van migranten door het uitwisselen en implementeren van optimale methodes over integratiebeleid, programma's en activiteiten, inclusief manieren om acceptatie van diversiteit, sociale cohesie en inclusie te bevorderen."
Alle culturen zijn gelijk en moeten aldus gerespecteerd worden. Vermoedelijk betekent dit dat bijvoorbeeld de traditie van vrouwelijke genitale verminking, die bijna alle Somalische vrouwen in Somalië ondergaan, in Londen en Parijs moet worden erkend met "wederzijds respect" op dezelfde manier als in Mogadishu.
De overeenkomst gaat verder met een opsomming van de taken die staten moeten initiëren om migranten te huisvesten. "Nationale beleidsdoelstellingen met betrekking tot het opnemen van migranten in samenlevingen, waaronder integratie op de arbeidsmarkt, gezinshereniging, onderwijs, non-discriminatie en gezondheid" moeten worden ontwikkeld. Bovendien moet het gastland "de toegang tot waardig werk en loondienst waarvoor zij het meest gekwalificeerd zijn vergemakkelijken, in overeenstemming met de lokale en nationale eisen van de arbeidsmarkt en het aanbod van vaardigheden."
Met andere woorden, pas aangekomen migranten in bijvoorbeeld Europa zouden dezelfde, of op zijn minst zeer vergelijkbare, rechten moeten hebben op onderwijs, de arbeidsmarkt en de gezondheidszorg, als Europeanen, die hard hebben gewerkt en een halve eeuw belasting hebben betaald om dit te bewerkstelligen. Europeanen zullen dit allemaal van hun belastinggeld moeten betalen.
De auteurs van de overeenkomst verwachten kennelijk niet dat het goed zal gaan met hun bevolking. Een overeenkomst om massamigratie naar voornamelijk westerse landen vanuit de rest van de wereld mogelijk te maken (er is nauwelijks migratie in de tegenovergestelde richting) kan te veel gevraagd zijn voor mensen in het Westen. De overeenkomst geeft daarom duidelijk aan dat elke onenigheid met de agenda niet zal worden aanvaard en dat de ondertekenende staten zullen werken om "misleidende verhalen die negatieve percepties van migranten genereren" tegen te gaan.
Om dit doel te realiseren, verbinden de ondertekenende staten zich er allereerst toe om:
"Onafhankelijke, objectieve en kwaliteitsvolle verslaggeving door mediakanalen te bevorderen, inclusief informatie op het internet, onder meer door mediaprofessionals te sensibiliseren en op te leiden in kwesties en terminologie gerelateerd aan migratie, te investeren in ethische normen m.b.t. verslaggeving en reclame, en de toewijzing van publieke financiering of materiële ondersteuning te stoppen naar media die systematisch intolerantie, xenofobie, racisme en andere vormen van discriminatie van migranten versterken, met volledige eerbiediging van de vrijheid van de media." (Doelstelling 17)
Dit is Orwell in het kwadraat. Vrijwel alle VN-lidstaten zullen een overeenkomst ondertekenen die stelt dat media die het niet eens zijn met overheidsbeleid niet in aanmerking komen voor publieke financiering? Bovendien beweert de overeenkomst, bizar genoeg, dat dit in overeenkomst is "met volledige eerbiediging van de vrijheid van de media", alsof iemand dát zal geloven.
Ten tweede verbinden de ondertekenende staten zich ertoe om:
"... alle vormen van discriminatie te elimineren, en de uitingen, daden en manifestaties van racisme, rassendiscriminatie, geweld, xenofobie en daarmee samenhangende onverdraagzaamheid tegen alle migranten in overeenstemming met de internationale mensenrechtenwetgeving te veroordelen en bestrijden." (Doelstelling 17)
De overeenkomst biedt gemakshalve geen definities van wat in deze context "racisme" of "xenofobie" is. Wat is bijvoorbeeld 'daarmee samenhangende onverdraagzaamheid'? Is kritiek op het migratiebeleid van de VN bijvoorbeeld 'intolerantie'?
Oorspronkelijk hadden alle VN-lidstaten, minus de Verenigde Staten, de definitieve tekst van de overeenkomst goedgekeurd en leken ze klaar om het in december te ondertekenen. Recentelijk, echter, hebben meer landen aangekondigd dat ze zich terugtrekken uit de overeenkomst.
In juli trok Hongarije zich terug uit de overeenkomst. De Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Peter Szijjarto beschreef het als zijnde "volledig tegen de veiligheidsbelangen van Hongarije" en voegde hieraan toe:
"Dit pact vormt een bedreiging voor de wereld vanuit het feit dat het miljoenen [migranten] zou kunnen inspireren." Het belangrijkste uitgangspunt is dat migratie een goed en onvermijdelijk fenomeen is. Wij beschouwen migratie als een negatief proces, met extreem ernstige veiligheidsimplicaties."
In juli gaf Australië ook aan dat het zich zou terugtrekken uit de overeenkomst, althans in de huidige vorm. Volgens minister van Binnenlandse Zaken Peter Dutton:
"We zullen geen verdrag ondertekenen dat ons beleid voor grensbescherming in het geding brengt ... We gaan onze soevereiniteit niet overgeven - Ik zal niet toestaan dat niet gekozen instituten aan ons iets dicteren, aan het Australische volk ."
In november hebben zowel de Tsjechische Republiek als Polen aangekondigd dat ze zich zeer waarschijnlijk zullen terugtrekken uit de overeenkomst en de Kroatische president Kolinda Grabar-Kitarovic schreef in een verklaring dat zij de overeenkomst niet zou ondertekenen. "Onze soevereine principes over het beveiligen van onze grenzen en het beheersen van migratiestromen zijn absoluut de prioriteit voor ons", stelde de Poolse premier Mateusz Morawiecki.
Ook Oostenrijk kondigde deze maand aan dat het de overeenkomst niet zou ondertekenen. "We bezien sommige punten van het migratiepact zeer kritisch, zoals het vermengen van het zoeken van bescherming met arbeidsmigratie", stelde de Oostenrijkse bondskanselier Sebastian Kurz.
De Europese Unie bekritiseerde de beslissing van Oostenrijk onmiddellijk. "We betreuren de beslissing van de Oostenrijkse regering, maar we blijven geloven dat migratie een wereldwijde uitdaging is, waarbij alleen mondiale oplossingen en het delen van wereldwijde verantwoordelijkheid resultaten zullen opleveren", zei een niet bij naam genoemde woordvoerster van de Europese Commissie.
Dit is trouwens dezelfde EU die naar verluidt de migratie zou 'hard zou aanpakken'. Als je migratie 'hard gaat aanpakken', waarom overeenkomsten ondertekenen die het als mensenrecht zullen bevorderen en verruimen.
.