 Ondanks hun beloften om terroristen een veilige haven te ontzeggen, zullen de Taliban het tegendeel doen. Zij en Al Qaida zijn nauw met elkaar verbonden: zowel Osama Bin Laden als zijn opvolger Ayman Al Zawahiri hebben de leiders van de Taliban een onverbrekelijke trouw, bay'ah, gezworen. Afgebeeld: Bin Laden (midden) en Al Zawahiri (links) spreken een persconferentie toe op 26 mei 1998 in Afghanistan. (Foto door Getty Images) |
De vijfentwintigjarige Ali Harbi Ali is gearresteerd op verdenking van de moord vorige week op het Britse parlementslid Sir David Amess in een kerk in Essex. Ali is lid van een welgestelde Somalische familie die in de jaren negentig vanuit het door oorlog verscheurde Oost-Afrikaanse land in Groot-Brittannië een toevluchtsoord kreeg. De Britse autoriteiten waren al eerder attent gemaakt op zijn radicalisering en hij werd doorverwezen naar het Britse antiterrorismeprogramma "Prevent".
De precieze reden voor zijn vermeende aanval op dit specifieke parlementslid, die hij naar verluidt heeft toegegeven, is nog niet vastgesteld, maar er wordt aangenomen dat hij is beïnvloed door Al Shabaab, een Al Qaida-groepering die in Somalië en Kenia actief is.
Vorige maand waarschuwde het hoofd van de Britse veiligheidsdienst MI5, Ken McCallum, dat er geen twijfel over bestond dat de overwinning van de Taliban in Afghanistan deze zomer jihadisten overal heeft "aangemoedigd en gesterkt."
Het is mogelijk dat de moord in Essex de eerste succesvolle terroristische aanslag in Groot-Brittannië was, geïnspireerd door de gevolgen van het rampzalige besluit van de Amerikaanse president Joe Biden om de Amerikaanse troepen uit Afghanistan terug te trekken. De wrede steekpartij van Amess volgt op jihadistische aanslagen in Noorwegen waarbij vorige week vijf doden en drie gewonden vielen en een andere in Nieuw-Zeeland in september waarbij vijf gewonden vielen.
Jihadisten over de hele wereld vierden de overwinning op het Westen na de machtsovername door de Taliban in Kaboel. Niet alleen heeft dit terroristische cellen nieuw leven ingeblazen, maar het zal ook leiden tot een toename van de rekrutering en een financieringsimpuls van jihadistische aanhangers. Voordat Biden zich terugtrok, had Al Qaida een dieptepunt bereikt, na de decimering door Amerikaanse drone-aanvallen in de Pakistaanse stammengebieden, catastrofale tegenslagen in Syrië, Irak en Jemen, de moord op Osama Bin Laden en de opkomst van Islamitische Staat. Hun internationale prestige onder medejihadisten is nu versterkt doordat zij delen in de glorie van het succes van de Taliban - waarin zij een rol speelden.
Al Qaida, Islamitische Staat en andere jihad-netwerken zullen munt slaan uit het climaxsucces van hun mondiale beweging, door aanslagen over de hele wereld te leiden en te inspireren, naar het voorbeeld van IS op het hoogtepunt van zijn macht in Syrië en Irak, door duizenden mensen te radicaliseren en door in vele landen aanslagen met messen, voertuigen, explosieven en vuurwapens te plegen.
Een zeer grimmig vooruitzicht - maar deze huidige wijdverspreide inspiratie voor terrorisme zal niet het ernstigste terroristische gevolg zijn van de terugtrekking. We zullen zien dat jihadisten Afghanistan gaan binnenstromen om zich aan te sluiten bij de terroristen aldaar, zoals zij ook deden in de jaren voor 9/11. Zij zullen trainen, zich organiseren, wereldwijde connecties tot stand brengen, aanslagen plannen en leiding en financiering krijgen van de leiders. Ondanks hun beloften om terroristen een veilige haven te ontzeggen, zullen de Taliban het tegenovergestelde doen. Zowel Bin Laden als zijn opvolger Ayman Al Zawahiri hebben de leiders van de Taliban onverbrekelijke trouw bay'ah gezworen,.
De Khorosan-tak van Islamitische Staat, met enkele duizenden strijders in Afghanistan, zal een soortgelijke bedreiging vormen. Veel politieke leiders in de VS en het VK beweren dat de Taliban gezworen vijanden zijn van de IS, en sommigen suggereren zelfs dat wij met Taliban-terroristen een alliantie tegen IS zouden kunnen vormen. Maar dit weerzinwekkende voorstel is slechts een poging om de politieke gevolgen te helpen beperken van hun ondoordachte acties die de verovering van de Taliban in de hand hebben gewerkt. De realiteit is dat de Taliban en IS elkaar soms zullen doden en soms zullen samenwerken, een fenomeen dat veel commentatoren en politici in het Westen niet kunnen bevatten, maar dat een bekend patroon is in de regio. Uiteindelijk zijn ongelovigen en afvalligen een gemeenschappelijke vijand wier vernietiging de tegenstanders kan verenigen tegenover bijna elke andere ideologische of praktische botsing.
De Taliban zijn nu ook meer naar buiten gericht in hun jihadistische ambities. Vóór 2001 richtten zij zich voornamelijk op Afghanistan. Nu, na 20 jaar strijd tegen westerse troepen en met veel jongere leden die zich meer bewust zijn van de internationale situatie, zijn hun ogen ook gericht op de gewelddadige rol die zij kunnen spelen bij het vestigen van een wereldwijd islamitisch kalifaat.
De resulterende cocktail is nog dodelijker dan vóór 9/11.
Vandaag weten al deze actoren dat er geen vooruitzicht is op verdere grootschalige interventie van de VS in het land, hoe groot hun wreedheden ook mogen zijn. De VS kunnen nog steeds luchtaanvallen uitvoeren en zelfs speciale troepen inzetten tegen ernstige bedreigingen vanuit Afghanistan, maar daarvoor zijn hoogwaardige inlichtingen nodig die, ondanks de krachtige technische mogelijkheden van de agentschappen, uiterst moeilijk te verkrijgen zijn nu we alle troepen hebben teruggetrokken.
De dreiging vanuit Afghanistan is niet alleen voor het Westen. Er is ook een ernstig risico voor Rusland en de Centraal-Aziatische landen en voor de "afvallige" moslimlanden, vooral in de Arabische wereld. Pakistan en China, thans de dominerende externe mogendheden in Afghanistan, vrezen ook het terrorisme dat van dit land uitgaat. Pakistan heeft goede redenen om bezorgd te zijn, ook al waren haar inlichtingendiensten en leger de meest doeltreffende steunverleners van de Taliban - zonder wier steun deze nooit de macht in Kaboel hadden kunnen grijpen.
Na een hardhandig optreden tegen de Pakistaanse Taliban (TTP), die al lange tijd een meedogenloze campagne voeren tegen de Pakistaanse regering, zochten deze hun toevlucht in Afghanistan. Net als jihadisten over de hele wereld zal de TTP zich hebben laten inspireren door het succes van hun jihadistische medestanders. Het is ook waarschijnlijk dat de Taliban en een herlevend Al Qaida, dat hun ambitie om de regering in Islamabad ten val te brengen deelt en nauwe banden met hen onderhoudt en de campagne zullen steunen om dit doel te bereiken. Het vooruitzicht van een succesvolle jihadistische opstand in Pakistan, met haar kernwapenarsenaal, is reeds lang een bron van zorg voor de VS, die enorme hoeveelheden inlichtingen en militaire middelen hebben geïnvesteerd om dit te helpen voorkomen. Het grootste deel van deze capaciteit werd met het vertrek uit Afghanistan teruggetrokken.
De communistische Chinezen hoeven zich minder zorgen te maken over opstanden die over de grens naar de aangrenzende autonome regio Xinjiang vloeien. Net als Pakistan heeft China de Taliban-opstand jarenlang gesteund. Als tegenprestatie hebben de Taliban veelvuldig jacht gemaakt op de Oeigoerse leiders - mede-Soennitische moslims - die hun toevlucht zochten in Afghanistan, en deze vermoord. De Taliban, die wanhopig op zoek zijn naar de financiële en politieke steun van Peking, zullen alles in het werk stellen om de export van het jihadisme naar China te verhinderen.
China zal ook trachten de steun van de Taliban te verkrijgen om verdere aanvallen van de TTP te beteugelen tegen hun volk en projecten in Pakistan, waarmee zij nauwe banden onderhouden, zoals eerder is gebeurd. Maar dergelijke inspanningen van Peking om terroristische acties tegen het Westen te voorkomen kunnen we niet van hen verwachten. Integendeel, naarmate de nieuwe koude oorlog intensiever wordt, is China meer dan in staat om zijn toenemende samenwerking met de Taliban aan te wenden om jihadisten uit Afghanistan in te schakelen als proxies tegen de VS.
De terugtrekking van president Biden heeft niet alleen de bevolking van Afghanistan duisternis en chaos gebracht en de strategische geloofwaardigheid van het Westen fataal ondermijnd, maar heeft ook ontketend wat wel eens de gevaarlijkste terroristische dreiging zou kunnen blijken te zijn waarmee de wereld ooit te maken heeft gehad.
Kolonel Richard Kemp is een voormalig bevelhebber van het Britse leger. Hij was ook hoofd van het internationale terrorisme team in het Britse Cabinet Office, en is nu schrijver en spreker over internationale en militaire zaken.