De immer beledigde Recep Tayyip Erdogan, de president van Turkije, zou eens een moment van bezinning moeten wijden aan waarom hij waarschijnlijk 's werelds vaakst beledigde president is.
Sinds Erdogan in augustus 2014 tot president werd verkozen, heeft hij minstens 1845 mensen aangeklaagd voor belediging.
En nu heeft hij zijn juridische strapatsen naar Europa geëxporteerd.
Een obscure Duitse wet, stammend uit 1871, werd in 1960 en 1979 gebruikt om Iraanse dissidenten die kritiek hadden op Irans Shah Mohammed Reza Pahlavi en de Chileense dictator Augusto Pinochet het zwijgen op te leggen. Nu is Erdogan het derde buitenlandse staatshoofd geworden dat gebruikt maakt van die wet, nadat een populaire Duitse komiek hem in grove bewoordingen belachelijk maakte.
De wet staat vervolging in Duitsland toe voor het beledigen van een buitenlands staatshoofd, maar alleen met instemming van de overheid. Merkel heeft haar instemming met de vervolging van de Duitse komiek Jan Böhmermann uitgesproken, ondanks dat ze beloofd had dat deze wet in 2018 herroepen zou worden.
Dit alles zou van geen enkel belang zijn in Turkije, waar journalisten hun woorden tegenwoordig maar wat zorgvuldig afwegen. Enkelen kranten zijn onder staatsbeheer gesteld of gesloten, zenders zijn uit de lucht gehaald en prominente journalisten worden aangeklaagd op laste van belediging, voor lidmaatschap van een terroristische organisatie en zelfs voor spionage. Maar Merkels beslissing Böhmermanns vervolging toe te staan is weinig in overeenstemming met de Europese cultuur van burgerlijke vrijheden.
Rebecca Harms, co-voorzitter van De Groenen / Vrij Europa-alliantie in het Europarlement, zei dat "[na Merkels groene licht voor vervolging] Turkse journalisten en artiesten nu nog meer zullen lijden."
Merkels steun voor Erdogans steeds meer prikkelbare psyche kwam nadat twee belangrijke rapporten Turkije's verontrustend autocratische regime blootlegden. Vanaf de andere kant van de Atlantische oceaan schetst het Country Reports on Human Rights Practices, jaarlijks uitgebracht door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse zaken, een helder beeld van de aftakelende mensenrechtensituatie in Turkije. Het stelde dat onder de regerende AK-partij, de overheid vrijheid van meningsuiting verhindert, wetten willekeurig toepast, en dat de ontoereikende bescherming van burgers in het Zuidoosten, grote bedreigingen vormen voor de burgerrechten- en vrijheden. Het rapport observeerde dat "Onschendbaarheid en een falend rechtssysteem nog een reden tot zorgen is, aangezien bepaalde wetten te breed en inconsistent werden toegepast... Aanklagers en rechters krijgen teveel beweegruimte, hetgeen bijdraagt aan politiek gemotiveerde vervolgingen."
Terug op het oude continent, liet het Europarlement scherpe kritiek uitgaan tegen Turkije, en waarschuwde in klare taal dat EU-kandidaat Turkije zich afwende van democratie, mensenrechten en de rule of law. EP-rapporteur Kati Piri zei na het jaarlijkse voortgangsrapport over Turkije: "Het algehele tempo van hervormingen in Turkije is niet alleen vertraagd, maar op sommige gebieden, zoals de vrijheid van meningsuiting, onafhankelijke rechtspraak, is er zelfs een regressie opgetreden die bepaald zorgelijk is."
Erdogan houdt Europa's leiders in gijzeling door te dreigen de recente vluchtelingendeal ongedaan te maken. Onder deze overeenkomst heeft Turkije toegezegd tienduizenden vluchtelingen terug te nemen, in ruil voor EU-geld, de belofte van versnelde toetredingsgesprekken en visumvrij reizen voor Turken in de Schengenzone.
Voor veel Europese landen, voornamelijk Duitsland, waar de migratiecrisis Merkels populariteit aantast, is Turkije plotseling tot een noodzakelijk bondgenoot verworden. De EU zit nu in een lastige situatie, waarbij een balans gezocht wordt tussen Turkije's nieuwe "face value" en de kernprincipes van een democratische cultuur, zoals vastgelegd in hun wetten.
Piri voegt daaraan toe:
"We kunnen niet zomaar zeggen, we hebben nu een migratiecrisis dus alle andere thema's bespreken we niet. Dit is het signaal dat het Europarlement afgeeft met dit rapport. Met Turkije als kandidaat-lidstaat, zullen we ook moeten kijken naar interne ontwikkelingen en deze openlijk bespreken met de overheid."
Europese leiders zullen betere diplomatieke vaardigheden nodig hebben in het balanceren tussen bedenkingen in hun eigen landen over Erdogans theocratie, en de noodzaak van Turkije's hulp bij het beteugelen van de ergste vluchtelingen crisis op dit continent ooit. Het probleem is, dat hoe meer Erdogan realiseert dat chantage werkt, hoe meer hij geneigd zal zijn zijn ondemocratische cultuur naar Europa te exporteren. Merkel heeft een verkeerd precedent geschapen en de prikkelbare sultan gegeven wat hij wil.
Burak Bekdil is gevestigd in Ankara, en is een Turkse columnist voor de Hürriyet Daily en Fellow bij het Middle East Forum