In theorie maakt Turkije deel uit van de internationale coalitie die tegen IS strijdt. Sinds Turkije zich in de strijd mengde heeft het een veelheid aan IS-militanten gearresteerd, heeft het zijn best gedaan de poreuze grens met Syrië te dichten en heeft het IS aangemerkt als terroristische organisatie. De Turkse politie is de huizen van verdachte IS-strijders binnengevallen en heeft deze doorzocht. Recenter heeft Turkije's ministerie van Binnenlandse Zaken hun lijst met "meest gezochte terroristen" ge-update met 23 IS-militanten, en beloningen uitgeloofd van meer dan $14 miljoen voor tips die tot aanhoudingen leiden. Maar dit is slechts een deel van het verhaal.
Op 24 maart sprak een Turkse rechtbank zeven IS-leden vrij, waaronder de commandant van IS-jihadisten op Turks grondgebied. Meer dan 96 mannen stonden terecht, waaronder de zeven die opgepakt, maar vervolgens vrijgelaten werden. Nu zijn ze allemaal op vrije voeten, ondanks dat de aanklacht tegen hen luidt dat zij:
"betrokken waren bij de terroristische activiteiten van IS. De verdachten strijders naar conflictgebieden hadden gestuurd, dat ze druk, dwang, dreigingen en geweld hadden uitgeoefend in naam van een terroristische organisatie, en dat ze leden hadden voorzien van logistieke ondersteuning."
De vrijlating van terreur-verdachten stond in schril contrast met een andere beslissing van de rechtbank, namelijk, dat vier academici die, terwijl ze in hechtenis zaten een petitie tekenden voor vrede in het Turks-Koerdische conflict, voor zouden moeten komen. In tegenstelling tot de IS-strijders, zitten de academici nog altijd achter de tralies.
De Turkse overheid, die een nagenoeg complete controle over het rechtssysteem heeft, rekent op de steun van verscheidene islamitische grassroots-bewegingen. Van islamisten en jihadisten light tot radicalen.
Afgelopen jaar concludeerde de peiling MetroPOLL dat een op de vijf Turken van mening was dat de aanval op Charlie Hebdo te Parijs een natuurlijke reactie was tegen mannen die profeet Mohammed beledigden [slechts 16.4% van de Turken zag dit als een aanval op de vrijheid van meningsuiting]. Onder de Turken die op de AK-partij stemmen keurden 26.4% de aanvallen goed, slechts 6.2% zag het als een aanval op de vrijheid van meningsuiting. Slechts 17.8% van de AKP-achterban dacht dat de aanval het werk was van radicale islamisten. Drie kwart van de AKP-achterban was van mening dat moslims de dupe waren van de aanval, terwijl slechts 15.4% van mening was dat de vermoorde cartoonisten het slachtoffer waren. Tweederde van de AKP-achterban is van mening dat aanvallen tegen de islam door christelijke kruisvaarders nog altijd doorgaan.
Het feit dat IS-verdachten nu op vrije voet zijn omdat de overheid vreest voor de gevolgen vanuit de islamistische achterban als ze hen te hard behandelen, verklaart de rechtelijke uitspraken over jihadisten en academici maar deels. "De verdachten moet de Turkse overheid in gijzeling houden ... Wat als ze aan het adres van de autoriteiten dreigen de overheidssteun aan hun organisatie in het verleden kenbaar te maken? Normaal gesproken ga je niet vrijuit na zulke ernstige aanklachten," zei een westerse diplomaat in Ankara.
Rusland claimt dat Turkije IS steunt door met hen te handelen in olie, IS' grootste inkomstenbron. Een nieuw rapport claimt dat de totale aanvoer naar terroristen in Syrië afgelopen jaar bestond uit 2500 ton ammonium nitraat, 456 ton potassium nitraat, 75 ton aluminiumpoeder, sodiumnitraat, glycerine en salpeterzuur. Het rapport stelt:
"Om de grens ongeschonden over te kunnen steken, in feite met de medeplichtigheid van de Turkse autoriteiten, worden producten verwerkt voor bedrijven die ogenschijnlijk in Jordanië en Irak geregistreerd staan... Registratie en verwerking van de vracht wordt georganiseerd door douaneposten in de [Turkse] steden Antalya, Gaziantep en Mersin. Zodra de nodige bewerkingen zijn toegepast, kunnen de goederen de grens ongeschonden oversteken bij Cilvegozu en Oncupinar."
Turkije blijft bezig met een nep-oorlog tegen jihadisten. Tijdens een maart-bijeenkomst met hoge vertegenwoordigers van de VS, beschuldigde de Jordaanse koning Abdullah Turkije ervan terroristen naar Europa te exporteren: "Het feit dat terroristen zich naar Europa begeven is onderdeel van Turks beleid. Turkije blijft tikken op de vingers krijgen, maar uiteindelijk laat men ze er altijd mee wegkomen."
In feite is de geheime affaire tussen de Turkse overheid en verscheidene islamistische groeperingen vaak lang zo geheim niet. In maart verzamelden duizenden aanhangers van Hizb ut-Tahrir, een wereldwijde islamistische groepering -- met dank aan de Turkse overheid -- zich bij een publieke sporthal in Ankara, om de herstichting van het Kalifaat te bespreken. In zijn speech zei Mahmut Kar, chef persvoorlichting Hizb ut-Tahrir Turkije:
"Afvalligen, die de vijand van de islam zijn, dachten dat ze de islam in de dieptes van de geschiedenis hadden begraven toen zij het Kalifaat op 3 maart 1924 ontbonden... Zo'n 92 jaar later... schreeuwen we het uit dat we het Kalifaat zullen herstellen, hier, direct naast het parlement."
(Hizb ut-Tahrir, Rusland en Kazachstan aangemerkt als terroristische organisatie, beschrijft zichzelf als een politieke beweging die er naar streeft "de Ummah te leiden" naar de hervestiging van het Kalifaat, waar de sharia heerst.)
En raad eens wat Turkije nog meer doet terwijl het de wereld voorhoudt tegen jihadisten te strijden? Erdogan heeft zijn zelfverklaarde politieke ambitie uitgesproken "toegewijde generaties op te voeden" een hoop kracht bijgezet. De Diyanet, Turkije's hoogste religieuze autoriteit, bracht onlangs een serie stripboeken uit die 's lands kinderen vertellen hoe prachtig het is een islamitische martelaar te worden.
 De Diyanet, Turkije's hoogste religieuze autoriteit, publiceerde onlangs een serie stripboeken die vertellen hoe rpachtig het is een islamitische martelaar te worden. |
Een strip-dialoog is er eentje tussen een vader en zijn zoon. "Wat is het toch prachtig een martelaar te worden," zegt de vader. Niet overtuigd, vraagt de zoon: "Zou iemand een martelaar willen worden?" De vader antwoordt: "Ja, dat wil men. Wie zou de hemel niet willen winnen?"
En Turkije is het land waar westerse bondgenoten op rekenen in hun strijd tegen jihadisten? Veel succes!
Burak Bekdil, gevestigd in Ankara, is een Turkse columnist voor de Hürriyet Daily en een Fellow bij het Middle East Forum.