 De recente "gele hesjes"-beweging - waarvan de demonstranten al maandenlang elke zaterdag in Parijs protesteren - is een symbool van de verdeeldheid tussen de Franse arbeidersklasse en de gentrificatie-progressieven. Afgebeeld: "Gele hesjes"-demonstranten bezetten de trappen naar de Sacré-Cœur basiliek op 23 maart 2019 in Parijs,) |
"Er kan niet langer worden ontkend dat er een belangrijke en gevaarlijke transformatie, een 'Grote Omschakeling', in het Frankrijk anno 2019 gaande is", aldus de oprichter en voorzitter van het Jean-Jacques Rousseau Instituut, Michel Gurfinkiel. Hij rouwde om "het overlijden van Frankrijk als een afzonderlijk land, of in ieder geval als de westerse, joods-christelijke natie die het tot dan toe verondersteld werd te zijn". Een recent hoofdartikel in het weekblad Le Point noemde het "de grote omwenteling".
Verandering of omwenteling, de dagen van Frankrijk zoals we dat kenden zijn geteld: de maatschappij heeft haar culturele zwaartepunt verloren: de oude manier van leven is aan het vervagen en dicht bij een "uitsterven". Het "Frans-zijn" verdwijnt en wordt vervangen door een soort balkanisering van enclaves die niet met elkaar communiceren. Voor het land dat het meest aangegrepen is door islamitisch fundamentalisme en terrorisme, is dit geen goede formule.
Ook de Franse omschakeling is ook geografisch. Frankrijk lijkt nu verdeeld te zijn tussen "getto's voor de rijken" en "getto's voor de armen", volgens een analyse van de verkiezingskaart door de grootste Franse krant, Le Monde. "In de armste stukken hebben 6 van de 10 nieuwe huishoudens een persoon die in het buitenland geboren is", merkt Le Monde op. Een soort van kloof scheidt nu het Frankrijk van de stadsrand - kleine steden, voorsteden en plattelandsgebieden – af van de geglobaliseerde metropool van de "bourgeois Bohemiens", of "bobo's". Hoe meer de Franse elites met hun besteedbaar inkomen en hun culturele vrije tijd zichzelf afzonderen in hun enclaves, des te onwaarschijnlijker dat ze de dagelijkse impact van de mislukte massa-immigratie en multiculturalisme zullen begrijpen.
Een recente Europese peiling weerspiegelde dat deze "twee Fransen die elkaar niet kruisen of niet spreken", aldus Sylvain Crepon van de Universiteit van Tours, in een analyse over het succes van Marine Le Pen's Rassemblement National in de recente verkiezingen voor het Europees Parlement. Le Pen en president Emmanuel Macron, de twee winnaars van de verkiezingen, spreken met totaal verschillende sociologische groepen. In de Parijse buitenwijken - Aulnay-sous-Bois, Sevran, Villepinte en Seine-Saint-Denis - beleeft de extreemrechtse Rassemblement National een enorme groei. In de steden heeft Le Pen een grote achterstand: ze werd vijfde in Parijs, derde in Lille, vierde in Lyon. Volgens Crepon:
"De steden zullen door hun sociologische structuur beschermd worden voor stemmen op het Rassemblement National. Het bewijst het populistische standpunt dat vaststelt dat de elite los van de werkelijkheid staat. Dit [standpunt] ondersteunt het idee van een sociologische breuk, wat niet helemaal verkeerd is".
Aan de ene kant van deze breuk staan steden als Dreux, die Valeurs Actuelles "de Franse stad van morgen" noemde:
"Aan de ene kant, een Koninklijke stad met sporen van een geschiedenis die gelooft dat alles zal veranderen, zoals altijd door de eeuwen heen; aan de andere kant, steden doordrenkt met [drugs-]handel en islam. De bourgeoisie van het stadscentrum stemt voor Macron, de 'kleine blanken' voor Le Pen".
Aan de andere kant staat Parijs. "Alle metropolen van de wereld kennen hetzelfde lot. Hier stroomt de rijkdom en bestaat een alliantie tussen de 'winnaars van de globalisering' en hun 'dienaren', de immigranten die zijn gekomen om de nieuwe meesters van de wereld te dienen, hun kinderen te verzorgen, de pizza's naar hen toe te brengen of te werken in hun restaurants", schrijft de vooraanstaande sociale commentator Èric Zemmour in Le Figaro. Van nu af aan, zo schrijft hij: "is Parijs een wereldstad, maar niet echt een Franse stad".
Volgens Christophe Guilluy, één van de meest gerespecteerde auteurs van Frankrijk, vullen de geglobaliseerde, "bobo [Boheemse bourgeois] hogere klassen", de "nieuwe citadellen" - zoals in het middeleeuwse Frankrijk - en stemmen massaal op Macron. Ze hebben "één enkele manier van praten en denken ontwikkeld...die de dominante klassen in staat stelt om de realiteit van een natie die onder zware druk staat te vervangen door de fabel van een vriendelijke en gastvrije samenleving". Guilluy is door sommige Franse media bekritiseerd voor het na voren brengen van deze realiteit.
De recente "gele hesjes"-beweging - waarvan de demonstranten elke zaterdag in Parijs al maandenlang protesteren tegen de hervormingen van president Macron - zijn een symbool van deze verdeeldheid tussen de arbeidersklasse en de gentrificatie-progressieven. Volgens Guilluy is het een "sociale en culturele schok". Deze schok, volgens de Franse filosoof Alain Finkielkraut, bestaat volgens de Franse filosoof uit de "lelijkheid van het perifere Frankrijk en de gevolgen daarvan voor het concrete leven, het verdriet van deze arbeidersklassen die niet alleen hun levensstandaard hebben verloren, maar ook een culturele referentie". In Frankrijk is er nu een alomtegenwoordig gevoel van "onteigening".
De partij van Marine Le Pen won meer dan twee keer zoveel in de verkiezingen als Macron. Le Pen won in de sombere geïndustrialiseerde gebieden in Noord-, Zuid-, Midden- en Oost-Frankrijk, waar de gele hesjes zijn ontstaan.
"Sinds ik in 2002 naar Frankrijk verhuisd ben, heb ik het land een culturele revolutie zien ondergaan", schreef Simon Kuper onlangs in de Financial Times.
"Het katholicisme is bijna uitgestorven (slechts 6 procent van de Fransen heeft de gewoonte om de mis bij te wonen), maar niet zo grondig als de oude rivaal van de kerk, het communisme. De niet-blanke bevolking is blijven groeien".
Macron, legt Kuper uit, is het symbool van "een nieuwe geïndividualiseerde, geglobaliseerde, ongodsdienstige samenleving".
De vlucht van Frankrijk uit het katholicisme is zo duidelijk dat een nieuw boek, L'archipel français: Naissance d'une nation multiple et divisée, geschreven door de opiniepeiler Jerôme Fourquet, het culturele falen van de Franse samenleving heeft beschreven als een "postchristelijk tijdperk": De Franse samenleving is bijna volledig ontheemd geraakt van haar katholieke basis. Het land, zo stelt Fourquet, voert nu zijn eigen ontkerstening door. En er is maar één sterke vervanger zichtbaar. Volgens een nieuwe wetenschappelijke studie zijn er nu al evenveel moslims als katholieken onder de 18-29-jarigen in Frankrijk; en moslims vertegenwoordigen 13% van de bevolking van de grote steden in Frankrijk, meer dan het dubbele van het nationale gemiddelde.
Soms lijken moslimgevoelens van gemeenschapssolidariteit deze versnippering te misbruiken om hun eigen "sharia getto's" te creëren. Een rapport van het Institut Montaigne, "The Islamist Factory", heeft de radicalisering van de Franse moslimgemeenschap gedetailleerd beschreven. In plaats van integratie, assimilatie en europeanisering streven moslimextremisten in Frankrijk naar multiculturalisme, scheiding en verdeling. De enclaves van immigranten aan de rand van Franse steden, stelt Gilles Kepel in zijn boek La Fracture, zetten aan tot "een breuk met de waarden van de Franse samenleving en een wil om deze te ondermijnen". "Deze mensen willen niet samenleven", zei de voormalige Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérard Collomb, in een commentaar van Valeurs Actuelles.
Deze "breuk" werd opnieuw opgemerkt in dezelfde publicatie: "Vier op de tien jongens in Seine-Saint-Denis hebben Arabische-Moslim voornamen". Peiler Jérôme Fourquet onthulde in een nieuwe studie, dat "18 procent van de pasgeborenen in Frankrijk een Arabisch-moslimnaam heeft".
De "Grote Omschakeling" van Frankrijk is aan de gang. Zoals de filosoof Alain Finkielkraut onlangs schreef: "De Notre-Dame brand is geen aanval, noch een ongeluk, maar een zelfmoordpoging".
Giulio Meotti, cultureel redacteur van Il Foglio, is een Italiaanse journalist en auteur.