Op 6 mei veroverden de Israël Defense Forces (IDF) de Palestijnse kant van de grensovergang Rafah tussen de Gazastrook en Egypte, wat veroordelingen opriep van de door Iran gesteunde terreurgroep Hamas en Egypte.
De IDF zei dat het over "informatie beschikte dat terroristen de grensovergang gebruikten voor terreurdoeleinden". Een dag eerder vuurden terroristen van Hamas raketten af van de Rafah terminal naar het Kerem Shalom gebied (vlakbij de grens tussen Israël en Gaza), waarbij vier Israëlische soldaten omkwamen en verschillende anderen gewond raakten.
Als reactie op de Israëlische militaire operatie gaven Hamas en Egypte al snel verklaringen uit waarin ze de inname van de grensovergang bij Rafah afkeurden. Ze beweerden dat de maatregel een "bedreiging" zou vormen voor de levens van de Palestijnen en de toegang van humanitaire en hulpgoederen tot de Gazastrook zou belemmeren.
"Egypte veroordeelt in de meest krachtige bewoordingen de Israëlische militaire operaties in de Palestijnse stad Rafah en de daaruit voortvloeiende Israëlische controle over de Palestijnse kant van de grensovergang bij Rafah," aldus een verklaring van het Egyptische ministerie van Buitenlandse Zaken.
"Deze gevaarlijke escalatie bedreigt het leven van meer dan een miljoen Palestijnen die in de eerste plaats afhankelijk zijn van deze grensovergang, omdat het de belangrijkste levensader van de Gazastrook is, en de veilige uitweg voor gewonden en zieken om behandeld te worden, en voor het binnenbrengen van humanitaire en hulpgoederen voor onze Palestijnse broeders in Gaza."
Hamas en andere Palestijnse terreurgroepen in de Gazastrook toonden zich ook verontwaardigd over de Israëlische zet en zeiden dat ze de aanwezigheid van een niet-Palestijnse partij aan de Palestijnse kant van hun terminal niet zouden accepteren.
"We zullen van geen enkele partij accepteren dat er enige vorm van bewaking wordt opgelegd over de grensovergang bij Rafah," waarschuwden de terroristische groeperingen. Ze drongen er bij de Arabische en Islamitische staten op aan "om alle plannen en pogingen te verwerpen die de Palestijns-Egyptische soevereiniteit over de grensovergang bij Rafah aantasten."
De Egyptenaren en Hamas hebben goede redenen om boos te zijn over de aanwezigheid van de IDF aan de Palestijnse kant van de Rafah grensovergang. Jarenlang beweerden Palestijnen die de Gazastrook via de terminal wilden verlaten dat ze Hamas en ambtenaren moesten omkopen. Hamas en Egypte zijn nu bang om de Palestijnse melkkoe te verliezen.
In 2015 onthulde de Egyptische journalist Ahmed Moussa dat Hamas steekpenningen ter waarde van $6.000 ontving van Palestijnen voor het passeren van de Rafah grensovergang.
Een jaar later schreef de Palestijnse journaliste Noha Abu Amr op haar Facebookpagina over de benarde situatie van haar 50-jarige moeder, die niet door de grensovergang bij Rafah kon reizen, maar geen steekpenningen betaalde aan Hamasambtenaren. Ze zei dat haar moeder op de grond zat en de handen en benen van de grensbeambten kuste in het volle zicht van de mensen en hen smeekte om haar te laten reizen. "Ze behandelden haar als beesten," vertelde Abu Amr. "Het is ons recht om te reizen zonder steekpenningen en zonder corruptie. We leven onder een [Hamas] dictatuur." Abu Amr werd later gearresteerd door veiligheidsagenten van Hamas, die haar mobiele telefoon in beslag namen en haar opdroegen de Facebook-post te verwijderen.
Arabische en Westerse media hebben gemeld dat sinds het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas in oktober 2023, Palestijnen die de Gazastrook willen verlaten via de Rafah terminal gedwongen worden om Egyptische ambtenaren om te kopen met duizenden dollars. De oorlog brak uit nadat Hamas-terroristen Israël waren binnengevallen en op 7 oktober 1200 Israëli's hadden afgeslacht, onthoofd, verkracht en in stukken gehakt. Daarnaast werden meer dan 240 Israëli's ontvoerd door de terroristen en meegenomen naar de Gazastrook; 132 gijzelaars, van wie velen vermoedelijk zijn gedood, worden daar nog steeds vastgehouden door de terreurgroep.
"Om Gaza te verlaten, betalen mensen 5000 dollar smeergeld aan Egypte," schreef de in Gaza gevestigde Palestijnse journalist Hind Khoudary op X op 23 november 2023.
Palestijnen die de Gazastrook proberen te verlaten via de grensovergang Rafah moeten steekpenningen tot 10.000 dollar betalen aan tussenhandelaars, meldde de Britse krant The Guardian op 8 januari 2024.
"Zeer weinig Palestijnen zijn in staat geweest om de Gazastrook te verlaten via de grensovergang Rafah, maar degenen die proberen om hun naam op de lijst te krijgen van mensen die dagelijks de Gazastrook mogen verlaten, zeggen dat ze gevraagd worden om grote 'coördinatievergoedingen' te betalen door een netwerk van makelaars en koeriers met vermeende banden met de Egyptische inlichtingendiensten."
In het rapport wordt een Palestijnse man in de VS geciteerd die zegt dat hij $9.000 heeft betaald om zijn vrouw en kinderen op de lijst te krijgen. Op de dag van de reis kreeg hij te horen dat de namen van zijn kinderen niet op de lijst stonden en dat hij $3.000 extra zou moeten betalen. Hij zei dat de makelaars "probeerden te handelen in het bloed van Gazanen".
"Het is erg frustrerend en triest," zei hij. "Ze proberen mensen uit te buiten die lijden, die proberen uit de hel in Gaza te komen."
Volgens The Guardian:
"Een netwerk van makelaars, gevestigd in Caïro, die Palestijnen helpen om Gaza te verlaten is al jaren actief rond de Rafah grens. Maar sinds het begin van de oorlog zijn de prijzen sterk gestegen, van 500 dollar per persoon."
The Guardian interviewde een aantal Palestijnen die te horen kregen dat ze elk tussen de $5.000 en $10.000 zouden moeten betalen om de Gazastrook te verlaten, en sommigen lanceerden crowdfundingcampagnes om het geld bij elkaar te krijgen.
Een Palestijn die in het Verenigd Koninkrijk woont, werd als volgt geciteerd:
"Mensen verdienen geld aan de ellende van anderen. Ze willen er wanhopig uit om hun leven te redden en in plaats van te helpen proberen ze geld te verdienen. Als er een manier is om mensen eruit te krijgen, waarom dan niet gewoon helpen?"
Een bedrijf dat eigendom is van een invloedrijke Egyptische zakenman en bondgenoot van president Abdel Fattah el-Sisi verdient ongeveer $2 miljoen per dag aan Palestijnen die de Gazastrook ontvluchten, volgens het Middle East Eye (MEE), een Britse nieuwswebsite, op 1 mei 2024.
"Hala Consulting and Tourism Services, een bedrijf dat eigendom is van de Sinaï stamleider en zakenmagnaat Ibrahim al-Organi, heeft Palestijnen die vanuit Gaza's Rafah oversteken naar Egypte minstens $5.000 per volwassene in rekening gebracht en $2.500 voor kinderen onder de 16 jaar.
"Het bedrijf heeft een monopolie op het leveren van transferdiensten bij de grensovergang Rafah, de enige uitgang in Gaza die niet grenst aan Israël en de enige route uit de kustenclave voor Palestijnen."
Alleen al in de afgelopen drie maanden heeft het bedrijf naar schatting minimaal 118 miljoen dollar verdiend aan wanhopige Palestijnen die de Gazastrook probeerden te verlaten, aldus MEE.
"Tegen het einde van dit jaar, als het gemiddelde van april aanhoudt, kan het bedrijf meer dan een half miljard dollar verdienen aan de zogenaamde VIP-lijst van mensen die Hala over de grens tussen Gaza en Egypte brengt...
"Palestijnse en Egyptische bronnen vertelden MEE dat verschillende tussenpersonen betrokken waren bij het coördineren van het vertrek van Palestijnen op een lukrake, gedecentraliseerde manier.
"Voor februari moesten Palestijnen tot 11.000 dollar per volwassene betalen om Gaza te verlaten, totdat Hala de zaak monopoliseerde en de tarieven standaardiseerde.
"Vóór de oorlog rekende Hala iedereen die Gaza verliet via de Rafah grensovergang $350 per persoon, maar de prijs is 14 keer zo hoog geworden voor Palestijnen."
Volgens de Palestijnse ambassadeur in Caïro, Diab Allouh, zijn naar schatting 80.000-100.000 Palestijnen Gaza ontvlucht via Egypte sinds het begin van de oorlog.
Eerder dit jaar meldde MEE dat een internationale liefdadigheidsinstelling met veel ervaring in het bieden van noodhulp tijdens oorlogen, hongersnoden en aardbevingen in het hele Midden-Oosten en in Afghanistan, ook gedwongen wordt om $5.000 per vrachtwagen te betalen aan een bedrijf dat gelieerd is aan de Algemene Egyptische Inlichtingendienst om hulp de Gazastrook in te krijgen.
"De liefdadigheidsinstelling, die niet bij naam genoemd wil worden om haar hulpinspanningen in Gaza niet te hinderen, sprak met Middle East Eye haar verontwaardiging uit over het feit dat ze wat ze openlijk beschrijft als smeergeld moest betalen aan een staatsagent."
MEE citeerde een woordvoerder van de liefdadigheidsinstelling die zei:
"We hebben over de hele wereld gewerkt in tijden van oorlog, aardbevingen en andere rampen, maar we zijn nog nooit zo behandeld door een staat die profiteert van de verzending van humanitaire goederen. Het slokt veel van onze middelen op en het smeergeld dat wordt betaald is per vrachtwagen."
Volgens MEE:
"De verklaring van de liefdadigheidsinstelling aan MEE is het eerste concrete bewijs dat Egypte of aan de Egyptische regering gelieerde partijen een deel van de humanitaire hulp die naar Gaza gaat opeisen..."
MEE zei te hebben gesproken met vijf Palestijnse families die allemaal bevestigden dat ze duizenden dollars of euro's hadden betaald aan bemiddelaars die vervolgens hun vertrek uit Gaza mogelijk maakten.
Nadia Atawy, een Egyptische vrouw die sinds het begin van de oorlog vastzit in de Gazastrook, zei in een video dat ze niet in staat is om 650 dollar smeergeld te betalen om terug te keren naar haar familie in Egypte via de Rafah grensovergang. "Ik heb geen geld om te betalen," klaagde Atawy. "Ik heb kinderen bij me en ik kan het me niet veroorloven om [het smeergeld] te betalen. Ik weet niet wat ik moet doen."
De Palestijnen zijn Israël veel dank verschuldigd voor het verdrijven van Hamas uit de Palestijnse kant van de Rafah grensovergang. Sinds de terroristische organisatie in 2007 de Gazastrook overnam, stond de grensovergang onder haar controle. Hamas gebruikte de grensovergang om geld in te zamelen voor haar corrupte ambtenaren en hun families. Op dezelfde manier worden Palestijnen nu gedwongen om duizenden dollars te betalen aan Egyptenaren om de Gazastrook te ontvluchten.
Men kan begrijpen waarom Egypte en Hamas zich sterk verzetten tegen het stationeren van de IDF aan de grensovergang: de miljoenen dollars die ze ontvangen kunnen verdwijnen. Egypte en Hamas lijken onverschillig te staan tegenover de pijn van de Palestijnen die ze in feite gevangen houden. Het enige dat voor hen telt is meer geld verdienen aan iedereen die wanhopig de Gazastrook wil verlaten.
Bassam Tawil is een Arabische moslim uit het Midden-Oosten.