 De sterke man van Turkije, president Recep Tayyip Erdogan, denkt dat hij voor altijd kan profiteren van de Oost-West kloof door officieel tot het Westen te behoren maar liever het Oosten te begeren. Afbeelding: Erdogan ontmoet de Russische president Vladimir Poetin en de Iraanse president Hassan Rouhani op 22 november 2017 in Sotsji, Rusland. (Foto bron: kremlin.ru) |
Terwijl de NAVO, de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, op 4 december haar 70e verjaardag vierde, zit ze vandaag de dag in een ander paradigma dan sinds haar geboorte in Washington DC in 1949. Drie jaar later, in 1952, werd Turkije, samen met zijn Egeïsche rivaal Griekenland, lid.
In de 67 jaar sinds zijn lidmaatschap is Turkije van een trouwe bondgenoot, die in de Koude Oorlog de zuidoostelijke flank van Europa verdedigde, uitgegroeid tot een onoplosbare last voor de NAVO.
In de aardige foto-moment-toespraken halen de optimisten de unieke geografie van Turkije aan, haar luchtmachtbases, de voorraden van Amerikaanse kernwapens, haar verleden in de alliantie, de strategische aanwezigheid in de Zwarte- en Middellandse Zee, haar hefboomwerking op Moslimlanden, een groeiende behoefte "om de familie bij elkaar te houden" en de vrees om Turkije te verliezen - vooral voor Rusland.
Turkije heeft het tweede grootste leger van de NAVO, en de grootste marine (met betrekking tot Rusland) zonder wiens aanwezigheid de Zwarte Zee een Russisch meer zou zijn (Roemenië en Bulgarije, leden sinds 2004, hebben kleine marines en luchtkrachten).
"Men moet erkennen dat Turkije een belangrijke bondgenoot is," vertelde de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, aan het Duitse weekblad Bild am Sonntag. "In de strijd tegen ISIL heeft Turkije een cruciale bijdrage geleverd aan de fysieke vernietiging van het zogenaamde kalifaat. Bovendien: Geen enkele andere bondgenoot ontvangt zoveel Syrische vluchtelingen, 3,6 miljoen in totaal. En geen enkele andere NAVO-bondgenoot heeft meer te lijden gehad van terroristische aanslagen dan Turkije".
"Turkije is sinds het midden van de jaren '50 een belangrijke bondgenoot van die alliantie," zei een andere optimist, Air Chief Marshal Sir Stuart Peach van de Britse Royal Air Force, die aan het hoofd staat van het NAVO Militaire Comité. "Die situatie is niet veranderd. De geostrategische redenen voor het lidmaatschap van Turkije zijn niet veranderd ... en [het] speelt een volledige rol in de NAVO bevelstructuur.".
En volgens generaal David Petraeus, voormalig directeur van de CIA, "is Turkije een zeer, zeer belangrijk land voor de NAVO, het is geostrategisch zeer belangrijk in haar positionering en verscheidenheid op verschillende manieren. Het speelde een belangrijke rol als basis voor onze vliegtuigen en onze andere troeven in de regio, dus ook hier hoop ik dat dit kan worden opgelost".
Dan, helaas, zijn er nog de realiteiten. Turkije is in 2010 het eerste NAVO-land dat luchtoefeningen met China heeft gehouden. In 2013 selecteerde het land een Chinees bedrijf om haar eerste lucht- en raketverdedigingsarchitectuur te bouwen (en annuleerde deze vervolgens). Dit jaar is de Chinese optie vervangen door de Russische S-400 batterijen. Ankara zegt dat men het Russische systeem in april zal activeren, ondanks de Amerikaanse eisen dat het niet wordt uitgepakt.
Daarnaast is Turkije in gesprek met Rusland om een tweede partij te kopen van het S-400 systeem, met inbegrip van co-productie en technologie-overdrachtsopties. Als het S-400 systeem in Turkije wordt gebruikt, kan Moskou een ingebouwde cyber-achterdeur vinden om NAVO-activa te bespioneren.
Het diep gemarginaliseerde lid Turkije maakte de NAVO-bondgenoten, waaronder de Verenigde Staten, opnieuw boos toen het op 9 oktober een militair offensief tegen het noorden van Syrië lanceerde, waarop de meeste westerse landen een wapenembargo tegen Ankara aankondigden. Op 11 oktober kwamen Amerikaanse troepen die nog niet uit het noordoosten van Syrië waren vertrokken onder Turks artillerievuur en Amerikaanse officieren zeiden dat de aanval geen toeval was. De Amerikaanse minister van Defensie Mark Esper vertelde de Kamer van de Noord-Atlantische Raad dat de operatie van Turkije "ongerechtvaardigd" was en het laatst gegeven teken was dat de Ankara de verkeerde kant op ging.
De bondgenoten moeten de vrije wereld serieus verdedigen tegen de dreiging van ballistische raketten van schurkenstaten zoals Iran en Noord-Korea. Ook hier heeft Turkije een andere kijk op. Halkbank, een Turkse staatskredietverstrekker, wordt geconfronteerd met Amerikaanse sancties van vele miljarden dollars voor het ontduiken van sancties tegen Iran. Bovendien zei de islamitische sterke man van Turkije, president Recep Tayyip Erdogan, in september dat het onaanvaardbaar is dat Turkije geen eigen kernwapens heeft - hoewel Turkije zowel het Non-proliferatieverdrag als het Alomvattend Kernstopverdrag heeft ondertekend.
De NAVO gaat echter niet alleen over een veiligheidsalliantie. Leden, zo staat in de preambule van het NAVO-verdrag, "zijn vastbesloten om de vrijheid, het gemeenschappelijk erfgoed en de beschaving van hun volkeren te beschermen, gebaseerd op de beginselen van democratie, individuele vrijheid en de rechtsstaat". Ook in deze politieke criteria faalt Turkije als bondgenoot. "Grondwettelijke veranderingen die in 2017 zijn aangenomen, hebben de macht geconcentreerd in de handen van de president en de verslechterende verkiezingsomstandigheden hebben het voor oppositiepartijen steeds moeilijker gemaakt om de controle van Erdogan aan te vechten", aldus het rapport, "Vrijheid in de Wereld 2019", dat de status van Turkije als "niet vrij" verklaarde.
Turken hebben een verward denken over hun lidmaatschap van de NAVO - zoals velen in het Westen. Volgens een ander rapport, "Research on Public Perceptions on Turkish Foreign Policy", gepubliceerd door de Kadir Has University in Istanbul, is 60,8% van de Turken voorstander van lidmaatschap van de NAVO. Hetzelfde onderzoek heeft echter uitgewezen dat 81,3% van de Turken van mening is dat de grootste (veiligheids)bedreiging voor Turkije de Verenigde Staten zijn. Met andere woorden, Turken zijn voorstander van Turks lidmaatschap van de NAVO, maar denken dat het grootste lid van de NAVO ook de grootste bedreiging voor hun land is.
In 2016 zei Erdogan dat Turkije niet "tegen elke prijs" lid hoeft te worden van de Europese Unie en in plaats daarvan deel kan uitmaken van de Shanghai Cooperation Organisation, een veiligheidsblok dat gedomineerd wordt door China, Rusland en Centraal-Aziatische landen. In 2018 zei Erdogan dat als de VS Turkije blijft "minachten", Ankara "nieuwe vrienden en bondgenoten zal zoeken".
Erdogan denkt dat hij voor altijd kan profiteren van de Oost-West kloof door officieel tot het Westen te behoren maar dat meer dan het Oosten te kunnen bekritiseren. Hij lijkt te houden van het spelen van de Russische kaart tegen de Amerikanen en de Amerikaanse kaart tegen de Russen. Hij zou moeten begrijpen dat hij dit tapijthandelsspel niet eeuwig kan blijven spelen. De vraag is: zou Turkije, met zijn ondubbelzinnige onverenigbaarheid, vandaag ook als NAVO-lid worden toegelaten?
Burak Bekdil, een van de belangrijkste journalisten van Turkije, werd onlangs ontslagen bij de bekendste krant van het land na 29 jaar, omdat hij in Gatestone schreef wat er in Turkije gebeurt. Hij is Medewerker bij het Middle East Forum.