Het is niet gemakkelijk voor een Arabische journalist om zijn of haar leiders te bekritiseren. Als er één ding is wat de Arabische dictators niet tolereren, is het kritiek, vooral wanneer het afkomstig is van een Arabische journalist, columnist of politieke tegenstander.
Gedurende vele jaren hebben de Palestijnen gehoopt dat ze even zouden genieten van publiekelijke vrijheden onder leiding van de Palestijnse Autoriteit (PA), net zoals hun buren in Israël in vrijheid leven. Maar meer dan twee decennia na de oprichting van de PA is democratie en vrijheid van meningsuiting nog lang niet ingevoerd in de Palestijnse samenleving.
Sindsdien hebben de Palestijnen ook geleerd dat hun leiders "onaantastbaar" zijn en boven alle kritiek verheven. Zowel Mahmoud Abbas als zijn voorganger, Yasser Arafat, hebben de Palestijnen zelfs geleerd dat een "belediging" van hun president een misdaad is en een daad van verraad.
 Zowel Mahmoud Abbas (rechts) als zijn voorganger, Yasser Arafat (links) hebben de Palestijnen geleerd dat zelfs een "belediging" van hun president een misdaad is en een daad van verraad. Hierboven afgebeeld: een Fatah propagandaposter met Abbas en Arafat. De Arabische tekst leest "Drager van het vertrouwen" bovenaan. |
Tijdens de afgelopen twee decennia waren er verschillende Palestijnen die Abbas of Arafat durfden te bekritiseren, maar die zijn gestraft op verschillende manieren.
Het laatste slachtoffer van deze campagne tegen critici is Jihad al-Khazen, een prominente Libanese journalist en columnist, die onlangs een artikel schreef over de behoefte dat het "mislukte en corrupte" leiderschap van de Palestijnse Autoriteit met pensioen zou gaan.
Al-Khazen, die een ervaren journalist is bij de pan-Arabische krant Al-Hayat, die in Londen gevestigd is, wordt nu aangevallen door de PA. Het doel is: afschrikking van de vrije meningsuiting.
In het land dat onder de vergrootglas van de Palestijnse Autoriteit ligt, is kritiek op Abbas geclassificeerd als een "belediging van de president" en critici zijn achter de tralies beland -- of erger.
In 2013 werd een Palestijnse journalist Mamdouh Hamamreh, die werkte voor de al-Quds TV-zender in Bethlehem, veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf voor het plaatsen van een foto op Facebook, die beledigend werd geacht voor President Abbas. Abbas werd neergezet in de afbeelding als een personage die collaboreerde met de Franse koloniale troepen in Syrië. Abbas gaf later gratie aan de journalist.
In datzelfde jaar veroordeelde een Palestijnse Autoriteit Hof Anas Saad Awwad, iemand van de Westelijke Jordaanoever uit het dorp van Awarta, tot een jaar gevangenisstraf voor het op Facebook zetten van een gefotoshopte afbeelding van Abbas terwijl hij het shirt van Real Madrid draagt.
Ook in 2013 hebben de veiligheidstroepen van de PA een Palestijns-Canadese investeerder vastgehouden, Mohamed al-Sabawi, 68, op beschuldiging van belediging van Abbas. Al-Sabawi was voorzitter van de Raad van bestuur van Ahlia Insurance Groep, die honderden Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever in dienst heeft. Hij werd twee weken vastgehouden nadat hij publiekelijk had opgeroepen voor het afzetten van Abbas.
Deze zakenman zijn zoon, Khaled, uit Ontario, Canada, heeft gezegd dat het vasthouden van zijn vader heeft aangetoond dat de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken John Kerry's plan om 4 miljard dollar aan particuliere investeringen te doen in de Palestijnse gebieden "onzin" was. Hij voegde eraan toe:
"Kom en investeer in de Palestijnse gebieden, maar als je hun corrupte ambtenaren niet kunt omkopen, zal de Palestijnse Autoriteit je arresteren. Dit is een wanhopige politieke arrestatie door een ondemocratische president van de Palestijnse Autoriteit die geen geloofwaardigheid onder zijn eigen volk heeft. Ik denk dat mijn vader President Abbas' gevoelens heeft gekwetst."
In de afgelopen jaren betaalden de Palestijnse ambtenaren die ook Abbas durfden te bekritiseren, een hoge prijs of ze werden beschuldigd van hem te beledigen. De lijst van ambtenaren die werden gestraft vanwege het verheffen van hun stem tegen hun president, bevat ook die van Mohamed Dahlan, Yasser Abed Rabbo en Salam Fayyad.
Mohamed Dahlan, een gekozen lid van Fatah's Palestijnse wetgevende Raad en voormalig PA-veiligheidscommandant in de Gazastrook, werd uit Fatah verbannen in 2011 op verzoek van Abbas. Dahlan werd ook gedwongen uit de Westelijke Jordaanoever te vluchten nadat Abbas zijn veiligheidstroepen had gezonden om de woonplaats van Dahlan in Ramallah te overvallen en sommige van zijn aanhangers te arresteren. Dahlan heeft sindsdien een toevlucht gevonden in de Verenigde Arabische Emiraten.
Tot voor kort diende Yasser Abed Rabbo als secretaris-generaal van de PLO en werd beschouwd als een van de naaste helpers van Abbas. Vorig jaar echter ontsloeg Abbas hem, nadat hij naar verluidt de president in gesloten vergaderingen had bekritiseerd.
Salam Fayyad, de voormalige premier van de Palestijnse Autoriteit, werd ook bestraft voor naar verluidt het bekritiseren van Abbas. Vorig jaar bevroor de PA Fayyads bankrekening en beschuldigde hem van het witwassen van geld. Het besluit kwam nadat Fayyad een grote som ontving van de Verenigde Arabische Emiraten voor een niet-gouvernementele organisatie waar hij, Fayyad, hoofd van was. Onder druk van de internationale gemeenschap en sommige Arabische landen, werd Abbas later gedwongen dit besluit te te ontbinden.
Nu is Jihad al-Khazen toegetreden tot de lijst van critici waarop Abbas en de Palestijnse Autoriteit zich richten. Al-Khazens misdaad is dat hij een artikel schreef en Abbas en het langzittende leiderschap van de PA scherp bekritiseerde.
Controversiële artikelen verschenen eerder deze maand in het dagblad Al-Hayat.
Het artikel citeert een naamloze Golf-ambtenaar die zegt dat de tijd rijp is voor Abbas en de gehele leiding van de Palestijnse Autoriteit met pensioen te gaan. "We vertrouwen hen niet meer," zo werd de ambtenaar uit de Golf geciteerd, toen hij verwees naar het PA-leiderschap. Hoewel de Golf-ambtenaar niet bij name wordt genoemd, zeggen Abbas en zijn assistenten in Ramallah dat zij geloven dat deze man kroonprins Mohamed bin Zayed van Abu Dhabi is (het emiraat dat de gastheer is van Abbas' vijand, Mohammed Dahlan, en hem betaalt).
Als commentaar op Abbas' besluit om de bankrekening van Fayyad te bevriezen, werd de ambtenaar uit de Golf geciteerd in het artikel, die dit gezegd zou hebben:
"Gelooft u werkelijk dat de Verenigde Arabische Emiraten zouden kiezen voor het witwassen van geld voor de Palestijnse gebieden? De Palestijnse procureur-generaal gaf later toe dat Abu Mazen [Abbas] hem orders gaf een beschuldiging te fabriceren. De Verenigde Arabische Emiraten vragen nu om een publiekelijke verontschuldiging van Abbas. We hebben alle hulp opgeschort aan de Palestijnse Autoriteit."
Al-Khazen zei ook dat deze official uit de Golf ook met hem sprak over Abbas en zijn vrouw en kinderen. "Maar ik heb besloten deze dingen niet te publiceren," voegde hij eraan toe. Al-Khazen zei dat hij bijna twee uur doorbracht om te praten met deze Golf-official die hij in het artikel citeert.
De reactie van de Palestijnse Autoriteit kwam snel. In Ramallah is een oproep voor de pensionering van de president en de leiders van de PA in een invloedrijke Arabische krant een dodelijk ernstige zaak. De 77-jarige al-Khazen mag zichzelf gelukkig prijzen dat hij niet woont in de stad Ramallah waar ookde leiding van de PA woont.
De eerste aanslag op al-Khazen was om hem te kaderen in de traditionele Palestijnse theorie van een zionistische samenzwering. Geplaatst door de officiële Palestijnse Autoriteit News Agency Wafa, die wordt beheerd door loyalisten van Abbas, beoordeelde het artikel van al-Khazen als "vulgariteit", en probeerde om een verband te leggen tussen het Israëlische "opzetten" tegen de PA en het artikel in Al-Hayat.
Vervolgens lezen we van een belegerde defensieve houding. Abbas' agentschap merkt op dat het artikel werd uitgegeven op een moment dat de Palestijnse Autoriteit "kampt met het zionistische project op alle fronten." Ten slotte komen we bij de kern van de zaak uit: dictatoriale censuur. Zoals in... waar is het?
"Heeft een gerespecteerde en verantwoorde krant het recht om zulke vuile woorden toe te staan zoals weergegeven op deze pagina's?" vraagt het Wafa -Agentschap. "En heeft Jihad al-Khazen of iemand anders het recht om te zeggen wat ze willen zonder enige controle? En hebben zij het recht om mensen of Arabische leiders te beledigen zonder verantwoordelijk te worden gehouden?"
Abbas' regerende Fatah Factie werd ook opgeroepen de reputatie van de kopman te verdedigen. Nogmaals, de factie nam de toevlucht tot de beroemde tactiek om legitieme kritiek op Abbas te koppelen aan Israël. In een verklaring beschuldigde Fatah de columnist van "ten dienste te staan van de bezettende staat [Israël] en van degenen die werken aan het ondermijnen van Fatah, de Palestijnse leiders, President Abbas en het Palestijnse volk." De verklaring voegde toe: "Dit is een dienst aan de [Israelische] regering van Binyamin Netanyahu, die is geïnteresseerd in het opvoeren van haar georganiseerde campagne tegen President Abbas."
In de ogen -- en woorden -- van Abbas en zijn trawanten is iedereen die zijn mond open doet met kritiek op de Palestijnse president -- van de leider van de Golf tot aan een gerespecteerde Arabische columnist -- de woordvoerder voor het zionistische project.
Afschrikking is de naam van dit spel. En gevangenis is waarschijnlijk de beste plaats waarop sommige zogenaamde klokkenluiders kunnen hopen. Dit strookt niet met waar de Palestijnen op hoopten toen de Oslo-akkoorden met Israël werden gesloten, wat de weg vrijmaakte voor de oprichting van de Palestijnse Autoriteit. Veel Palestijnen hoopten toen, dat ze onder de PA zouden genieten van openbare vrijheden zoals hun buren in Israël. Helaas, de meeste Palestijnen leven niet langer met de illusie dat hun huidige leiders hen ooit democratie en vrijheid van meningsuiting zullen brengen.
Het geval van al-Khazen, die tegen een campagne van intimidatie en beledigingen strijdt, dient als herinnering voor de Palestijnen die hun leiders als onfeilbaar en onaantastbaar zien, en tevens dat de vrijheid waarop ze hadden gehoopt nog heel ver weg is.
Khaled Abu Toameh, een bekroond journalist, is gevestigd in Jeruzalem.