Na weken van diplomatische ruzies en beschuldigingen kondigde de Saoedische overheid op 27 maart aan dat het zijn Zweedse ambassadeur, Ibrahim bin Saad bin Ibrahim al-Brahim, zou herinstalleren. Op 11 maart werd hij door zijn overheid teruggeroepen uit protest tegen de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Margot Wallström, die zich kritisch had uitgelaten over Saoedi Arabië's juridische praktijken en behandeling van vrouwen. In februari beschreef zij de omstandigheden aldaar als "middeleeuws."
Het terugroepen van de ambassadeur gebeurde een dag nadat de Zweedse overheid had aangekondigd zijn wapenexport aan Saoedi Arabië te stoppen.
De Arabische reacties op wat men zag als de opzettelijke kleinering van Saoedi Arabië en de islam, waren woedend. In een verklaring stelden de ministers van Buitenlandse Zaken van de Arabische Liga dat: "Arabische landen Wallström's opmerkingen in zijn totaliteit verwerpen als onverantwoordelijke en onacceptabel. ... De grondwet van Saoedi Arabië stoelt op de sharia en beschermt de rechten het volk, hun bloed, hun welvaart en hun eer."
Evenzo stelde het Saoedische kabinet op 9 maart, voorgezeten door de Custodian of the Two Holy Mosques Koning Salman, dat het af zou zien van elke veroordeling of verwerping van de Saoedische juridische macht, die gebaseerd is op de islamitische wet en "onpartijdig toegepast wordt teneinde 's lands stabiliteit en veiligheid te bewaren."
Zweden maakt het goed
Het is niet geheel duidelijk wat de Saoedische koning ertoe bewoog zijn diplomatieke relaties met Zweden voort te zetten. Wel is bekend dat Wallström en premier Stefan Löfven er als de kippen bij waren om te benadrukken dat het nimmer hun intentie was het Saoedische koninkrijk of de islam te beledigen, waarvan zij nu beweren dat het grote bijdragen heeft geleverd aan de menselijke beschaving.
Drie brieven gericht aan Koning Salman — een van Zweden's koning Carl XVI Gustaf en twee van premier Löfven — werden persoonlijk in Riyad afgeleverd door Björn von Sydow, een hooggeplaatste gezant van de Zweedse overheid. Als gevolg van de beslissing van het ministerie van Buitenlandse Zaken de brief "geheim" te verklaren, is de inhoud ervan niet bekend. Deze beslissing volgde nadat het ministerie claimde de brieven niet te kunnen vinden.
Premier Löfven en minister Wallström hebben herhaaldelijk gesteld dat de brieven geen verontschuldigingen aan het adres van de Saoedi's bevatten. Echter, volgens de Expressen eiste Saoedi Arabië een aantal consessies van Zweden, een verontschuldiging was daar een van. Het is duidelijk dat er in de Arabische wereld de indruk heerst dat Zweden zich daadwerkelijk verontschuldigd heeft.
Op 28 maart citeerde Expressen Löfven als volgt: "We hebben ze [de Saoedi's, red.] uitgelegd dat we het betreuren als heeft geleken alsof wij de islam bekritiseerden, dit hebben wij nooit gedaan." De premier voegde hieraan toe dat het niet de intentie heeft islam ooit te bekritiseren, en stelde: "Wij hebben het grootst mogelijke respect voor de islam als religie."
Löfven benadrukte met kracht dat "Zweden nog steeds voor mensenrechten staat. Het is voor ons zeer belangrijk dat te doen. Tegelijkertijd is het ook onze hoop de samenwerking met Saoedi Arabië verder te ontwikkelen."
Zoals dat gebruikelijk is in de Zweedse media verzuimde Expressen de premier te vragen of deze opmerking tevens zou betekenen dat hij voortaan als zodanig af zou zien van het bekritiseren van islamitische gebruiken als het martelen van bloggers, het executeren van afvalligen en het onderukken van vrouwen.
Een mogelijke deal
Het is om die reden moeilijk te zeggen welke consessies Zweden Koning Salman geboden heeft in ruil voor de normalisering van relaties tussen de twee landen.
Echter, het volgende spreekt voor zich:
- Het staat Saoedi Arabië vrij te beweren dat Zweden zich verontschuldigd heeft, terwijl het Zweden vrijstaat te beweren dat dit niet het geval is.
- Zweden mag blijven claimen dat het in het algemeen een mensenrechten-kampioen is, maar dat het zijn kritiek op misbruik en wantoestanden in islamitische landen voortaan op een laag pitje draait.
- Zweden zal sharia-praktijken nooit meer bekritiseren en deze praktijken nooit meer in verband brengen met islam
- Mogelijk is overeengekomen dat Zweden de Zweedse islamitische zaak verder tegemoet komt door, bijvoorbeeld, toe te zeggen een nieuwe megamoskee te bouwen en een grotere invloed aan lokale imams en missionaire organisaties te beloven.
Mochten de laatstgenoemde consessies inderdaad gemaakt zijn, dan zal het de Zweedse overheid weinig moeite kosten deze te implementeren. Alice Bah Kuhnke, Zweden's minister voor Cultuur en Democratie, heeft reeds toegezegd een "nationale strategie tegen islamofobie" te lanceren. In Zweden wordt "islamofobie" geïnterpreteerd als elke kritiek op islam en massa-immigratie.
Mocht de deal inderdaad de hiervoor gegiste vorm hebben aangenomen, dan zou Saoedi Arabië in feite beschikken over een vetomacht waar het om Zweden's buitenlands beleid draait — en wellicht over Zweden's binnenlands beleid.
Ongeacht hoe men de uitkomst van de recente diplomatische rellen interpreteert, is het duidelijk dat Zweden enorm veel geloofwaardigheid verliest. Vanaf nu wordt het heel moeilijk Zweden's claim een humanitaire en feministische supermacht te zijn, serieus te nemen.
Terwijl Gatestone Institute nog altijd achter de artikelen staat die Ingrid Carlqvist er voor schreef, is Gatestone vanaf heden op geen enkelen manier meer met haar geassocieerd.